Over hoe het dan wel zou moeten: 'Jongeren hebben een neus voor echtheid'

26 augustus 2014

'Het mooie van het leraarschap is dat het lijkt op het beroep van de bondscoach van ons nationaal voetbalelftal.' Dus ervaart ook Lianne de Ree, zelf als docent Engels werkzaam op het Connect College in Echt, dat iedereen wel een mening heeft over wat een goede leraar is.  Zelf zoekt ze het - naast alle kennis en vaardigheden - vooral in de authenticiteit van de leerkracht. Immers, de gemiddelde leerling zal het een echte docent wel vergeven als hij het ene lesuur wat enthousiaster, vrolijker, strenger, toegeeflijker, flexibeler, gevatter of chiller is dan het andere lesuur. Haar blog: 'Docenten, het zijn net echte mensen.'

Het doet het altijd goed op feestjes. Op de geijkte vraag ‘en wat doe jij’ het antwoord: ‘ik ben docent op een middelbare school'. De reacties zijn uiteenlopend. Van ‘maar je had toch een goede opleiding?’ (blijkbaar kies je met een universitaire opleiding niet voor het onderwijs) tot ‘wat moedig’ waarna ik me altijd afvraag of de gesprekspartner me goed heeft verstaan (nee, ik ben docent, geen astronaut).

Het mooie van mijn vak is dat het lijkt op het beroep van de bondscoach van ons nationaal voetbalelftal: iedereen heeft er wel een mening over. We hebben allemaal wel een aantal docenten in ons leven gehad en we hebben ook vaak genoeg gezien hoe het absoluut niet moet. Iedereen kent dat beeld van de wanhopige, rood-aangelopen , schreeuwende en speeksel-spugende docent die alle passie voor z’n vak onderweg naar het klaslokaal verloren is; en daarmee ook zijn geloofwaardigheid. Of de stotterende stagiaire die de klas inkijkt met een blik van een angstige hertje dat de felle koplampen van een auto ziet naderen. Zelfmoord van je educatieve carrière. Zo moet het dus niet. Duidelijk.

Over 'hoe het wel moet' zijn de meningen wat minder eenduidig. ‘Streng, maar rechtvaardig’ hoor ik vaak van de vijftigplussers die onderwijs genoten ‘in een tijd waarin je nog respect voor de docent diende te tonen.’ De jongere generatie vindt het veelal belangrijk dat er ‘naar de individuele behoeftes van het kind gekeken wordt’. Ook de competenties waaraan docenten tegenwoordig getoetst worden liegen er niet om. De hedendaagse docent vervult de rol van opvoeder, pedagoog, expert en gastheer, en dat het liefst allemaal gelijktijdig . Als je aan de leerlingen zelf vraagt wat een goede docent is, krijg ik vaak te horen dat een goede docent chill moet zijn en zich niet moet laten dissen.

Is het echt een kwestie van de beste stuurlui staan aan wal? De realiteit van ons huidige onderwijssysteem zit al die meningen enigszins in de weg. De realiteit is namelijk dat een goede docent wel al die rollen en kwaliteiten moet vervullen en bezitten om zijn hele publiek te behagen. Een docent op een middelbare school heeft 20 (als hij geluk heeft) tot 32 (als hij pech heeft) verschillende leerlingen per uur voor zijn neus. En dat gemiddeld zes uur per dag. Al die leerlingen hebben hun eigen mening over wat een goede docent is. Er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden.

Jongeren hebben een neus voor echtheid. De gemiddelde leerling zal het een docent wel vergeven als hij het ene lesuur wat enthousiaster, vrolijker, strenger, toegeeflijker, flexibeler, gevatter of chiller is dan het andere lesuur. In vele didactische handboeken staat het met vette letters gedrukt: voorspelbaarheid is het belangrijkste goed van een docent. Naar mijn bescheiden, maar op de praktijk getoetste mening is de authenticiteit van een docent belangrijker. Als je niet bang bent jezelf te geven aan een klas, met al je passie, kennis, én je eigenaardigheden zullen alle leerlingen dezelfde constatering doen als die keer toen ze je in het wild bij de supermarkt tegenkwamen: docenten, het zijn net echte mensen!

Lianne de Ree is docente Engels op het Connect College in Echt. Haar blogs verschijnen ook op haar eigen website, Lianne schrijft.