Over de illusie van maakbaarheid in onderwijs: 'Ik weet wat ik deze vakantie ga doen...'
8 juli 2014
Femmy Wolthuis is betrokken bij de inrichting van het onderwijs in Nederland. Ze leest alles wat los en vast zit om alle ontwikkelingen te begrijpen en haar invloed te laten gelden. Dat heeft een keerzijde. 'Want hoe vaak en hoe gemakkelijk denk ik te weten hoe het moet, wat er goed is, waar het naartoe moet. Ik wil anderen overtuigen dat de afrekencultuur in het onderwijs moet verdwijnen, dat het kind weer centraal moet komen te staan, dat de inhoud van het onderwijs teruggegeven moet worden aan leerkrachten, dat … ' Ze merkt dat het onrustig maakt en schreef dit blog. Over de illusie van maakbaarheid in onderwijs.
Zondagochtend na Nederland-Costa Rica. Het is stil aan onze Amsterdamse binnentuin. Iedereen ligt na de uiteindelijke overwinning nog heerlijk te slapen. Ik zit op mijn balkon en hoor het ruisen van de bomen, het gekwinkeleer van een merel en het vrolijke gekwetter van andere vogels.Ik maak me stil van binnen en stem mij af op de natuurgeluiden om mij heen. En ervaar de weidsheid en grootsheid van dit alles. Ik neem waar dat alles voortdurend verandert. Panta Rhei. Alles stroomt, is in beweging. Het leven om me heen heeft een eigen impuls, een eigen beweging. Wat een schoonheid en soms ook kakofonie is dat.
En opeens realiseer ik me hoe ik op dit alles geen enkele invloed heb. Dit alles heeft zijn eigen bestemming. Het vindt zijn weg zonder mijn invloed. En ik vorm een klein onderdeel van dit veel grotere geheel. Wauw! Hoe bevrijdend is dat. En ook: hoe onwennig. Hoe verhoud ik mij daarmee? Het is zo anders dan wat vaak mijn uitgangspunt is in mijn handelen en kijken. Als kind van deze tijd ben ook ik geïnfecteerd met de maakbaarheidsgedachte. Een erfenis die voortkomt uit het Verlichtingsdenken en dat veel van wat wij in Nederland doen doordringt.
Al mijmerend vertaal ik dit inzicht naar mijn betrokkenheid bij de inrichting van het onderwijs in Nederland . En zie hoe vaak en hoe gemakkelijk ik denk te weten ‘hoe het moet’, wat er ‘goed’ is, waar het ‘naartoe moet’. Ik wil de ontwikkelingen in het onderwijs begrijpen en lees alles wat los en vast zit. Ik wil anderen ervan overtuigen dat de afrekencultuur in het onderwijs moet verdwijnen, dat het kind weer centraal moet komen te staan, dat de inhoud van het onderwijs teruggegeven moet worden aan de leerkrachten, dat … Misschien heb ik gelijk, misschien ook niet. Ik merk wel dat het op deze manier bezig zijn met het onderwijs me onrustig maakt. Het is zo’n groot en complex geheel, dat kan ik niet begrijpen, vasthouden, sturen, inrichten naar mijn visie. En dat is waarschijnlijk maar goed ook.
Als ik terugga naar mijn ervaring op het balkon en me afstem op de weidsheid en grootsheid van het leven zelf, als ik ervan uitga dat ‘het onderwijs in Nederland’ een eigen dynamiek, een eigen impuls heeft. Een eigen bestemming. Wat doe ik dan? Dan neem ik waar in plaats van te oordelen. Dan zoom ik uit in plaats van in. Dan ben ik nieuwsgierig in plaats van te weten wat de uitkomst moet zijn. Dan volg ik de beweging in plaats van te forceren. Dan vertrouw ik erop dat mijn ‘er zijn’ al een bijdrage op zich is en hoef ik mijn bestaansrecht niet langer te bewijzen.
Ik weet wat ik deze vakantie op de boot ga doen. Ik ga oefenen in 'zijn'.
Femmy Wolthuis is organisatie- en loopbaancoach in het onderwijs.
Waardevolle verhalen voor goed onderwijs
Iedereen maakt verschil, samen hebben we impact
Als donateur (50 euro) ontvang je ‘het Jaarboek 2014‘
en de jubileumuitgave ‘NIVOZ & de urgentie van goed onderwijs‘
Reacties