Over compassie en voorleven: 'Wat zeg je dan?' zei de moeder tegen haar kind

8 maart 2015

'Wat zeg je dan?' Een veelgestelde vraag van ouders aan (kleine) kinderen. Over het algemeen om het kind zover te krijgen om 'dank je wel' of 'sorry' te zeggen. Hiranthi Molhoek-Herlaar vindt het een vreselijke vraag, eentje die het kind de kans ontneemt om zelf te antwoorden, zelf na te denken. Haar bijdrage over compassie en empathie ontwikkelen. 

Gisteren zag ik het ook bij een winkel hier in de buurt. Een meisje van een jaar of vijf had geld gegeven aan de cassiere en kreeg het wisselgeld. De cassiere zei 'alsjeblieft' en nog voor het meisje ook maar iets van een reactie kón geven dreunde haar moeder al: 'Wat zeg je dan?!'

Ik vermoed dat ouders dit doen omdat ze denken dat het bedanken/verontschuldigen anders nooit wordt aangeleerd, of gewoon omdat ze andere ouders dit ook horen doen en dus denken dat dit “hoort”.

Onze zoon is nog nooit gedwongen om te bedanken of om sorry te zeggen. Wat wij daarentegen wél doen is voorleven.

Als zoon iets krijgt van iemand en deze zegt alsjeblieft, dan zeggen wij het 'dank je wel'  in de plaats van onze zoon. En natuurlijk in eigen situaties (waarbij de 'alsjeblieft' aan ons gericht is) ook reageren met iets als 'dank je wel'.

In het geval van de verwachtte 'sorry' reageren we ook niet zoals de meeste ouders. Onze zoon wordt niet verplicht om sorry te zeggen, een knuffel te geven, een handje, whatever.

Empathie en compassie dwingen we, net als het bedanken, niet af. Wij laten hem zien wat een bepaalde actie (bijvoorbeeld slaan) voor consequenties heeft (bijvoorbeeld: '[naam] is heel verdrietig omdat je geslagen hebt, want dat doet pijn').

Door te laten zien wat het gevolg is van een actie zal het actie-gevolg bij het kind beter ontwikkeld worden, daarnaast zal hij meer compassie voelen omdat er begrepen wordt wát het gevolg is én (zeker niet onbelangrijk) dat zijn handeling daar de oorzaak van is.

Uitleggen en voorleven dus.