Opinie: 'Op de zomerschool wil Sander Dekker van kippen konijnen maken'

26 april 2015

Wat als je alle dieren in het bos dezelfde dingen wilt laten leren, omdat dat nodig is om echt dier te kunnen zijn? Wat als je de torenvalk leert kuilen graven en het konijn leert vliegen? In dit verhaal van Toon Tellegen, De Dierenschool (uit: Bijna iedereen kan omvallen), krijgt de lezer een prachtige metafoor voorgeschoteld, aldus Ivo Mijland. Hij legt uit waarom staatsecretaris Sander Dekker hetzelfde doet met kinderen, maar dan op de zomerschool. 'Ik roep de staatssecretaris op te stoppen op zulke complexe vraagstukken (kinderen die blijven zitten) zulke simplistische antwoorden te creëren.'

En wat als het konijn niet snel genoeg leert vliegen en volgens het junirapport niet over mag naar de volgende klas vanwege een onvoldoende voor vliegen? Juist: dan stuur je hem naar de zomerschool om zijn tekorten te compenseren. Want vliegen, dat zal ie.

Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Sander Dekker is bezig kinderen uit te dagen om dingen te leren waar ze niet goed in zijn. Vervolgens laat hij ze op de zomerschool nog eens aandacht besteden aan dat waar ze niet goed in zijn. Zo maakt hij van kippen konijnen, omdat hij nu eenmaal vindt dat goed leergedrag vooral bij konijnen waar te nemen is. En als hij de school dan opdracht gegeven heeft om aan deze ontwikkeling vorm te geven, dan gaat de inspecteur kijken naar de kwaliteit van de eieren. Zijn ze wel goud genoeg? Dan blijkt dat konijnen weliswaar goed holen graven maar niet zo goed zijn in eieren leggen. Het zijn windeieren in plaats van gouden eieren. Er zit een schaal om, maar de inhoud is een lege dop. En dan ineens… Welkom op de zomerschool! Jullie gaan leren om goede gouden eieren te leggen, want pas dan mag je naar de volgende klas.

Natuurlijk kan een zomerschool helpen. Maar de zomerschool van Dekker lijkt niet bedoeld om kinderen recht te doen. Het doel is vooral om het eigen rapportcijfer van het Ministerie van Onderwijs op te krikken. Ik zie het dolblije gezicht achter Dekkers brillenglazen als hij volgend jaar kan melden dat het aantal zittenblijvers van 5,8% gezakt is naar 2,9%. Een fantastisch resultaat, omdat daarmee in een jaar tijd 50% minder zittenblijvers worden genoteerd en we gelukkig ook weer de beste van de klas zijn in Europa.

Ik roep de staatssecretaris op te stoppen op zulke complexe vraagstukken (kinderen die blijven zitten) zulke simplistische antwoorden te creëren. Want zittenblijven is meer dan alleen onvoldoende kennisniveau. Zittenblijven vertelt een verhaal. Een verhaal van een kind dat het niet voor elkaar krijgt om aan de normen van het systeem te voldoen. Dat kan zijn omdat hij niet voldoende geleerd heeft. Maar ook omdat hij zich niet gezien voelt. Niet veilig voelt. Faalangstig is. Worstelt met de scheiding van zijn ouders. Of gewoon omdat het curriculum van de school volstrekt niet aansluit bij de talenten van het betreffende kind. Of, zoals ook blijkt uit de cijfers van het ministerie, omdat veel van de zittenblijvende kinderen uit achterstandssituaties (armoede, vluchteling) komen en sowieso al het idee hebben niet te kunnen voldoen aan de eisen van de maatschappij. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap mag niet op basis van alleen de cijfers besluiten dat het kind niet goed genoeg is.

Dit is een oproep aan kinderen om te focussen op waar ze niet goed in zijn, terwijl de kern van onderwijs volgens mij moet zijn kinderen te helpen hun talenten te ontdekken en ontplooien. Op de zomerschool ervaren kinderen dat ze niet goed genoeg zijn. Er is een effectievere manier: ga van kinderen uit zoals ze zijn of kunnen zijn. Geef ze het besef dat er altijd genoeg werkelijke aandacht en passie over is, ook als het kind de slechtste cijfers van de klas heeft. Als dat lukt, dan gaan kinderen veel beter presteren.

Ik zal er alles aan doen Sander Dekker te laten ervaren dat kinderen verlangen naar een wereld waarin ze zichzelf mogen zijn en waar altijd werkelijke aandacht voor hen is. Het goede nieuws is dat hij dan 9 miljoen kan investeren in de leraren, die ook wel wat oprechte aandacht en erkenning kunnen gebruiken vanuit Den Haag. Wedden dat ze na een echte blijk van erkenning vele mooiere eieren leggen?

Ivo Mijland is opleider en docent voor Ortho Consult. Hij schreef 15 onderwijsboeken, waaronder het boek ‘Ik ben toch té gek!’  dat een constructieve kijk geeft op onderwijs, diversiteit en rechtvaardigheid voor ouder, leraar en kind.