Onze Nieuwe School: goed onderwijs terug in het hart van de samenleving

19 augustus 2015

'In Amsterdam loopt deze week de verkiezing van ‘Onze Nieuwe School’. Het initiatief (van de gemeente Amsterdam, in samenwerking met Kennisland) is interessant, niet alleen omdat het een originele manier is om ouders, leerlingen en andere betrokkenen direct invloed te laten hebben op de vormgeving van een nieuwe school', zo betoogt Hartger Wassink. Hij laat zijn licht schijnen op dit initiatief en de verschillende inzendingen. Stemmen op een 'nieuwe school' is nog mogelijk tot 23 juni. Daarna gaan er 35 inzendingen door, die hun verhaal mogen pitchen op de Presentatiedag op 31 augustus.

Het is ook interessant, omdat er maar liefst 124 inzendingen zijn gekomen. Dat aantal laat zien dat er een brede, positief gerichte maatschappelijke betrokkenheid is bij het thema onderwijs. En die positieve betrokkenheid blijkt ook uit de inhoud van de voorstellen.

Veel initiatieven zoeken bijvoorbeeld een expliciete, sterke verbinding van de school met de maatschappelijke omgeving. Het gaat dan om elkaar ontmoeten om met en van elkaar te leren, met levensechte vragen en contexten. Er wordt, al dan niet onder het kopje ‘mindfulness’, aandacht gevraagd voor de samenhangende ontwikkeling van hoofd, hart en handen. Regelmatig komt het aanspreken van de intrinsieke motivatie en individuele creativiteit van leerlingen terug. Inclusiviteit en het nastreven van brede onderwijsdoelen worden benadrukt.

Niet alles is even stevig onderbouwd, maar er zijn genoeg initiatieven waarin wordt verwezen naar wetenschappelijk onderzoek, zoals de zelfdeterminatietheorie (SDT) en de ideeën van Gert Biesta. Ook zijn er initiatieven, die voortbouwen op bestaande vernieuwingsconcepten die hun kracht al bewezen hebben, zoals Agora, Laterna Magica en het concept van de Essential Schools, dat in de VS een bloeiend netwerk vormt.

De Nieuwe School-verkiezing is al met al een hoopvol stemmend initiatief. Het publieke debat over onderwijs is vaak erg negatief van toon. We lijken soms meer tijd te besteden aan het vaststellen wat er allemaal niet deugt, dan aan het constructief denken over alternatieven.

Dit initiatief laat zien dat het anders kan. Het bewijst hoeveel energie er valt aan te boren, als je mensen ruimte geeft, en aanspreekt op hun creativiteit. Dan wordt plotseling zichtbaar hoe veel goede ideeën er leven bij mensen die wel degelijk verantwoordelijkheid willen nemen voor nieuw onderwijs. En hoe er dan verbinding ontstaat tussen mensen uit allerlei hoeken van de samenleving.

Er zijn kritische opmerkingen te plaatsen. Met 124 inzendingen is het nauwelijks doenbaar de initatieven goed te vergelijken. De organisatie heeft zich blijkbaar niet bekommerd om het begeleiden van een goed geïnformeerde, inhoudelijke keuze. Deelnemers met een groot (online) netwerk lijken zo in het voordeel, los van de inhoud van het voorstel.

Evenmin is zo’n verkiezing een 100% garantie voor een perfecte school, waar het beste onderwijs gegeven gaat worden. Dat is ook het punt niet. Voor ‘Onze nieuwe school’ er staat en draait, zal er nog veel werk verzet moeten worden, en zullen er ongetwijfeld nog heel wat fouten gemaakt worden. Perfect onderwijs is een illusie. Dit initiatief brengt hoe dan ook de discussie over goed onderwijs terug waar hij hoort: in het hart van de samenleving. Dat valt toe te juichen.

Dit opiniestuk werd eerder geplaatst op NIVOZ.nl.

Hartger Wassink is forum-redacteur bij het NIVOZ. Hij begeleidt scholen en teams bij normatieve professionalisering.

STEM op een nieuw schoolinitiatief

Onze Nieuwe School is een zoektocht van de Gemeente Amsterdam en Kennisland naar schoolmakers die de verwachte leerlingengroei in Amsterdam kunnen opvangen. Iedereen die een idee of plan heeft voor een nieuwe school (po of vo) kan meedoen met deze ‘challenge’.
Er zullen drie à vier nieuwe scholen of onderwijsplekken daadwerkelijk opgericht worden. De gemeente ondersteunt initiatieven in de zogenoemde ‘kraamkamer’ bij hun start met bijvoorbeeld (tijdelijke) huisvesting, inrichting en leermiddelen, tegemoetkoming van extra personeelslasten en begeleiding.

De 35 plannen met de meeste stemmen mogen door naar de Presentatiedag en de jury kan daar nog extra plannen aan toevoegen. De jury beoordeelt de pitches en de achterliggende plannen. 10-15 plannen gaan uiteindelijk door naar de Incubator (lees meer).

Stemmen kan nog tot en met zondag 23 augustus. Voorbeelden van mooie initiatieven waar op gestemd kan worden: