Onderzoek sociale achtergrond en onderwijs: gelijkheid door individuele begeleiding

20 december 2013

'De sociale achtergrond van kinderen heeft effect op de onderwijskeuzes die zij maken en op hun schoolprestaties', aldus NWO promovenda Charlotte Büchner. Zij bestudeerde in hoeverre sociale en cognitieve factoren invloed hebben op het opleidingsniveau en de arbeidsmarktpositie van jonge mensen. Haar advies? Leerlingen individueel ondersteunen bij de keuzes in hun schoolloopbaan. 

Büchner onderscheidde ongelijkheid die voortkwam uit keuzes die kinderen maken en ongelijkheid die te maken heeft met prestaties. Haar aanbeveling: Nederlandse scholen zouden leerlingen onder meer individueler moeten ondersteunen in het maken van keuzes in hun schoolloopbaan om ongelijkheid te voorkomen.

Dit concludeert NWO-onderzoeker Charlotte Büchner in haar onderzoek naar de relatie tussen onderwijs en sociale verschillen. Zij hoopt op dit onderwerp te promoveren op 11 december aan de Universiteit Maastricht.

Onderwijsbeleid deels succesvol

'Het beleid om ongelijkheid te verminderen die met onderwijskeuzes samenhangt, is vooral geslaagd als het gaat om de overgang naar de middelbare school. Voor de overgang naar vervolgonderwijs daarna is het beleid niet aantoonbaar effectief geweest,' stelt Büchner. 'Keuzegerelateerde verschillen kunnen door de overheid en het schoolsysteem gemakkelijker worden aangepakt dan prestatiegerelateerde verschillen. Denk daarbij aan een korting op het collegegeld voor getalenteerde studenten uit armere gezinnen.'

Begeleiding en toetsen

Büchners studie toont aan dat professionele begeleiding en advies tijdens de schoolloopbaan sociale verschillen kunnen verminderen. 'Begeleiding en advies kunnen worden aangevuld met herhaalde prestatietoetsen in latere schooljaren om fouten in onderwijskeuzes te verminderen. Toetsen kunnen helpen in de professionele begeleiding en de individuele beslissingen van leerlingen gedurende de hele schoolloopbaan aan te passen. Zo worden onderwijsbeslissingen van studenten mogelijk minder afhankelijk van de familieachtergrond.'

Zo jong mogelijk ondersteunen

Büchners onderzoek wijst ook op het belang van aandacht voor de prestatiegerelateerde verschillen. 'Hiervoor kunnen scholen programma's inzetten waarvan bekend is dat deze zowel cognitieve als andere vaardigheden verbeteren. Daarbij is wel belangrijk dat deze programma's al op voorschoolse leeftijd worden uitgevoerd. Speciaal voor getalenteerde meisjes geldt dat ze zo vroeg mogelijk in hun schoolcarrière moeten worden gestimuleerd om hun volledige potentieel te gebruiken. Om bètavakken aantrekkelijker te maken voor meisjes stel ik voor die aspecten van de vakken te benadrukken waarin meisjes echt geïnteresseerd zijn. De focus zou minder moeten liggen op vakinhoudelijke aspecten alleen.'

Achtergrondinformatie

Het onderzoek 'Social Background, Educational Attainment and Labor Market Integration: An Exploration of Underlying Processes and Dynamics' is uitgevoerd aan de Universiteit Maastricht en gefinancierd door de Programmaraad voor fundamenteel onderzoek (PROO). De PROO is tot en met eind 2013 onderdeel van NWO. Vanaf 2014 maakt de PROO deel uit van het nieuwe Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)

Meer informatie

Charlotte Büchner: [email protected]