Ode aan de puber

15 december 2017

Wie is er niet dol op die schattige bolle babywangetjes en de stralende glimlach waarmee een baby je begroet als hij je ziet? Of die peuter die zulke grappige dingen kan zeggen? Lianne de Ree vindt ze leuk, maar haar hart ligt eigenlijk toch echt bij pubers. Onverschillige pubers, pubers met een weerwoord, Lianne ziet ze graag en denkt ze ook te begrijpen. Zij schreef een prachtige ode aan de puber.

‘Heb je je doelgroep weer gevonden?’ gniffelt manlief als ik in de supermarkt aan de praat raak met de zestienjarige caissière. Ik mompel verontwaardigd iets van ‘doe normaal’ maar ik weet: hij heeft méér dan gelijk. Het is voor anderen niet altijd te bevatten maar ik heb iets met pubers.

De meeste mensen hebben wel iets met kinderen. Niets ontroerender dan een baby’tje dat je met grote ogen aankijkt of een tweejarig peutertje dat enthousiast naar je zwaait. Toch begin ik persoonlijk kinderen pas echt interessant te vinden als ze een jaar of 12 zijn. Zo rond de leeftijd waarop ze een beetje chagrijnig gaan kijken en je een weerwoord kunt verwachten.

Het is de onverschilligheid die ervoor zorgt dat pubers vaak als een lastige doelgroep bestempeld worden. Wie iets verder durft te kijken ziet dat het een paradox is; aan de buitenkant uitstralen dat je het allemaal niet belangrijk vindt, terwijl je hele gevoelsleven bij het minste of geringste compleet overhoop ligt. Die onverschilligheid is een mooie cover-up voor de intense kwetsbaarheid.

De kwetsbaarheid van ontdekken wie je nu eigenlijk bent, zonder de bagage om je gevoelens te relativeren. Als je al een tijdje meeloopt weet je dat slechte periodes in je leven vaak wel weer beter worden en heb je de ervaring om bepaalde situaties naar je hand te zetten. Een puber moet al deze ervaringen nog opdoen en maakt een belangrijke overgangsfase door zonder dat hij de vaardigheden heeft om hier controle op uit te oefenen. Dit alles buiten de vertrouwde en beschermde rol van het ‘kind zijn’ om.

Als docent vind ik het bijzonder om deze overgangsfase van dichtbij mee te maken. Het valt mij op dat de gemiddelde vijftienjarige niet veel andere dingen nodig heeft dan een jong kind. Ook de puber heeft af en toe nog hulp en richting nodig. Ook de puber wil gezien en geaccepteerd worden, misschien nog wel meer dan het gemiddelde schoolkind. Acceptatie om te mogen zijn wie hij is en om zijn eigen fouten te mogen maken. Naast acceptatie moeten we onze puber dus ook een beetje vrijheid en vertrouwen geven. De vrijheid om eventueel op zijn muil te gaan, en het vertrouwen om weer even terug te komen bij de volwassene die misschien nog het één en ander kan oplossen.

Liefde maakt blind en ik ben me ervan bewust dat ik ‘mijn puber’ misschien door een roze bril bekijk, maar laat me maar. Er wordt zo veel gezegd over jonge mensen en niet altijd even positief. Als ik kreten hoor dat de puberteit vooral loslaten is maar dat ze uiteindelijk wel weer terugkomen gaan mijn nekharen overeind staan en vind ik het wel eens tijd voor een tegengeluid. Je mag ze inderdaad loslaten, maar loslaten betekent niet: afwachten tot ze weer bij je aankloppen als ze ‘uitgepuberd’ zijn. Juist in deze periode is het contact met volwassenen belangrijk. Dat dit soms wat meer moeite vereist dan contact maken met een vijfjarige dat is dan maar zo, die moeite verdienen ze wel.

Onbekend maakt onbemind. Docenten en ouders van pubers lezen allemaal niets nieuws in dit stuk. Die weten allang dat de puber niet in soort verdomhoekje moet worden gestopt- waar hij pas weer uit mag komen als ‘ie zich weer een beetje normaal en sociaal gedraagt- maar vooral gewoon een mens is in die moeilijke maar soms ook hilarische tussenfase tussen kind en volwassene. Mocht je dit allemaal niet vinden, denk dan nog maar eens terug aan je eigen puberteit. En maak eens een gezellig praatje met de zestienjarige caissière. De aaibaarheidsfactor is misschien minder hoog maar hij is eigenlijk net zo schattig als dat peutertje dat naar je zwaaide.

Lianne de Ree is docente Engels op het Connect College in Echt en heeft een tekstbureau genaamd Firewords Tekst & Taal.