Moederzorgen in perspectief: 'Er is werk aan de winkel, deze keer voor mij'

31 mei 2016

Op een zonnige middag fietst Suze Roelofs-Emonds met haar kroost richting de stad. 'Pas op!' 'Kijk uit!' Een drempel!" 'Hand uitsteken!' Suze hoort zichzelf schreeuwen naar haar kinderen. Haar levensverhaal toont dat ze een goede reden heeft om zo voorzichtig te zijn in het verkeer, maar Suze ziet dat niet als een reden om het niet anders aan te gaan pakken. Haar verhaal over risicovermijding en het recht op het leven en gevaar.

'Mam, ik heb een plan! Zullen we een ijsje gaan eten in de stad? Het is zulk mooi weer!' Dat vind ik een heel goed plan, laten we onze fietsen pakken en naar de stad fietsen.' De buurvrouw was ook enthousiast en fietste ook mee met haar dochters.

Na een paar minuten fietsen begon het al. Ik kon het weer niet laten. Mijn ontspannen fietstochtje liep al snel uit op een stressvolle achtervolgingstocht door de stad. Ik heb namelijk het idee dat ik onze kinderen voor ieder hobbeltje, straat, stoepje, stoplicht, et cetera moet waarschuwen (lees: roepen!).

Natuurlijk weet ik dat het heel vreemd is, natuurlijk vertel ik zelf hele andere verhalen tijdens trainingen, natuurlijk weet ik dat ik dat beter niet kan doen, natuurlijk weet ik het allemaal wel... maar ik doe het toch. Sterker nog, op het moment zelf, heb ik het niet eens in de gaten. Ik doe het gewoon, ik waarschuw onze kinderen voor ALLE risico’s in de overtuiging dat er dan niets zal gebeuren en dat ze er van leren en dat we dan veilig thuis komen.

 

 

'Het leven', zegt Korczak, 'zit vol risico’s en gevaren. Niet zelden draagt het aangaan van een risico en het trotseren van gevaar bij aan de ontwikkeling tot een zelfstandig en weerbaar mens.' Opvoeders willen vaak dat alles veilig is voor kinderen. We willen kinderen ‘bewaken’, zodat zij geen gevaren tegenkomen. Soms gaan we hierin zover dat het kind weinig ruimte krijgt om zelf dingen te ontdekken. We ontnemen ze de vrijheid om zelfstandig op onderzoek uit te gaan.

 

 

Kinderen hebben het nodig om ruimte krijgen om zelf te leven en (on)mogelijkheden en risico’s te ontdekken, vanzelfsprekend binnen veilige grenzen. Dan leer je vooral van fouten, van blauwe plekken en spannende ervaringen en je leert omgaan met risico’s. Niet voor niets pleit Korczak ervoor dat wij respect moeten hebben voor de fouten van kinderen!

 

 

 Als kinderen zelf hun mentale, emotionele en lichamelijke competenties mogen ervaren en ontwikkelen, als ze de gelegenheid krijgen zichzelf steeds meer uit te dagen, dan hebben ze doorgaans een zeer scherpe notie van waar hun grenzen liggen, wat ze aan kunnen en wat nog boven hun macht ligt. Dit vermogen om risico’s te begrijpen, juist in te schatten en veilig te kunnen nemen is wat Korczak bedoelt met  het ontwikkelen van risico competenties.

 

 

Bron: Het recht van het kind op leven en dood van Janusz Korczak

 

Thuis weer aangekomen, zit ik wat na te kletsen met mijn buurvrouw. Ze heeft zich verbaasd over mijn bezorgdheid richting de kinderen tijdens het fietsen. Ik luister en weet even niets te zeggen, ik kan het alleen beamen. Een waardevolle spiegeling die me aan het denken zet.

Hoe komt het dat ik het allemaal wel weet, maar nog niet toe kan passen? Wat maakt dat ik handel, zoals ik eigenlijk niet wil handelen? Is het mijn angst die me in de weg staat om het juiste te doen?

Het is inmiddels 21 jaar geleden dat mijn zusje van haar fiets is gereden door een auto. Ze overleefde het ongeluk niet. Een traumatische ervaring die mijn handelen nog steeds beïnvloedt. Logisch, ik wil dit natuurlijk nooit meer meemaken. Het is mijn grootste nachtmerrie.

Maar als ik dit niet wil meemaken, moet ik onze kinderen juist de ruimte geven om risicocompetenties te ontwikkelen betreffende het deel nemen aan het verkeer. Ik ontneem ze op het moment het recht om deze competenties te ontwikkelen. Door ze voor ieder ‘dreigend’ gevaar te waarschuwen, leren ze zelf niet volwaardig deel te nemen aan het verkeer en zal het verkeer een risico blijven vormen voor onze kinderen.

Er is werk aan de winkel, maar dit keer voor mij!

Suze Roelofs-Emonds is projectleider Expertisecentrum ErvaringsGericht Onderwijs (EGO) en heeft samen met haar zus Ellen Emonds het bedrijf Tweemonds.