'Mijn machteloosheid ontstaat niet door wat de klas niet kan, maar door wat mij niet lukt'

14 april 2014

'Een vloer vol propjes vormt het bemoedigende decor waarin ik mijn les ga starten. De brugklas is wel zo’n beetje klaar met deze dag. Ik ook. Maar dat is geen optie, ik ben leraar, een leraar zorgt dat er geleerd wordt en dat is precies wat ze gaan doen.' Anita Bruin - docente op een VO school in Den Haag - heeft haar les goed voorbereid en heeft goede ervaringen met de inhoud en vorm waar ze voor gekozen heeft. Maar de kinderen reageren anders en zij staat - eventjes - machteloos, om dan een nieuwe richting te kiezen. Haar blog over betrokkenheid en wat het is om leraar te zijn.

De les die ik had voorbereid ging over de waarde 'betrokkenheid'. Ik zou iets vertellen over het overlijden van een jonge collega, een paar jaar geleden, en hoe het gemeenschappelijk verdriet destijds de verschillen tussen leraren en leerlingen liet verdwijnen. Daarna zouden ze een brief schrijven aan deze onbekende juf, met hun eigen gedachten over betrokkenheid op school.  In alle vorige klassen had dit geresulteerd in indrukwekkende lessen.

Ik begon mijn eigen verhaal te vertellen, zoals ik het had beleefd. De klap op die eerste lentedag, drie jaar geleden. Hoe bang ik was om met de teamleider de klassen te vertellen dat hun juf dood was. Wat de leerlingen hadden gedaan om haar te herinneren. Hoe graag ze nog hadden willen zeggen dat ze zo’n goede juf was.

Het is stil tijdens mijn verhaal. Dan steekt O. haar vinger op: 'Juf, ik wil niet onbeschoft zijn of zo, echt niet, maar eh… wat moet ik hiermee? Waarom vertelt u dit?' Mijn uitleg verdwijnt in de herrie. Ik laat ze de brief maar gauw schrijven.

Het blijft onrustig. S. doet haar armen over elkaar. 'Ik doe het niet', zegt ze. 'Waarom niet?' Ik hurk naast haar tafel, kijk haar aan. 'Omdat ik het niet wil. Ik ken haar niet, ik vind het raar.' Ik vraag haar: 'Weet jij hoe leraren en leerlingen elkaar beter zouden kunnen begrijpen? Misschien kun je daar iets over schrijven.' 'Weet ik niet. Nee.'  'Wat vind je dat er niet goed gaat?' 'O, zo. Ze geven veel te vaak een rode kaart als we iets fout doen, dat werkt niet.' Dat wil ze wel opschrijven. 'Juf', roept de rest, 'Wat moet ik nou doen? Ik snap er niets van!'

Ineens val ik uit: 'Alle klassen konden dit! En jullie niet?! Waarom!?' En direct besef ik: mijn machteloosheid ontstaat echter niet door wat de klas niet kan, maar door wat mij niet lukt. Ik ben geen leraar als er niet geleerd wordt, toch? Nieuwsgierig naar het antwoord besluit ik deze vraag eens serieus te nemen. 'We stoppen hiermee. Jullie mogen naar huis. Het gaat niet', constateer ik zonder drama. Weer is het stil. Alle ogen kijken nu naar mij.

Lees verder.

Anita Bruin doceert en ontwikkelt lessen Persoonlijke Vorming aan een middelbare school in het hartje van Den Haag. Binnen het lectoraat normatieve professionalisering doet zij tevens promotieonderzoek naar de betekenis van persoonsvorming voor de  identiteitsontwikkeling in de school, waarbij de ontmoeting tussen leraar en leerling centraal staat.

Waardevolle verhalen voor goed onderwijs

Bestel: 24 euro

Iedereen maakt verschil, samen hebben we impact

Als donateur (50 euro) ontvang je 'het Jaarboek 2014'
en de jubileumuitgave 'NIVOZ & de urgentie van goed onderwijs'