Luc Stevens na afstandsonderwijs - 'Tijd voor een degelijk gesprek met de eerste ervaringsdeskundigen: leerlingen en ouders

12 juni 2020

De voorspelbaarheid en regelmaat van de onderwijspraktijk en de onverstoorbaarheid van het onderwijssysteem zijn aardig uit balans geraakt door het coronavirus, zegt emeritus hoogleraar orthopedagogiek Luc Stevens. 'Er is alle reden voor een goed gesprek met je leerlingen over hun ervaringen met als perspectief van het gesprek wat er te veranderen valt aan de gewende praktijk in de klas.'

Weten systeem en praktijk interferenties bekwaam buiten de deur te houden, er was nu geen ontkomen aan. In het algemeen hebben leraren zich individueel en met elkaar vlot en vindingrijk gekweten van hun taak om de leerlingen blijvend te bereiken met hun uitleg en opdrachten.

De ervaringen die leraren en leerlingen en hun ouders hebben opgedaan blijken nogal uiteen te lopen. Wat de leerlingen betreft, criterium voor de doelmatigheid van de inspanningen, sommigen zijn opvallend gegroeid, anderen opvallend stil blijven staan. Wat zouden hun leraren kunnen weten van de achtergronden hiervan en wat zouden zij hiervan kunnen leren? Het is een belangrijke observatie.

Met alle kinderen was er individueel contact. Hoe hebben de kinderen dat beleefd? Hebben leraren hun leerlingen anders leren kennen? Hebben zij hier al over gesproken met elkaar? En van het grootste belang: de leerlingen waren voor een belangrijk deel op zichzelf aangewezen. Hoe hebben zij zichzelf en hun werk geregeld? Wie waren hier succesvol? Misschien kunnen zij in het vervolg zelfstandiger en ook vlotter vooruit? En wat waren de reflecties van de kinderen die het niet zo goed lukte? Was het een tekort aan (extra) instructie of waren het andere factoren? Een goede gelegenheid om de waarde van je instructie eens te evalueren, ook meegerekend de hulp van ouders.

Vooral ook het gebruik van de tijd. Was er niet voor veel kinderen tijd over? Die zou in de schoolpraktijk dus ook over kunnen zijn. Kan je andere dingen mee doen.

Kort en goed: er is alle reden voor een goed gesprek met je leerlingen over hun ervaringen met als perspectief van het gesprek wat er te veranderen valt aan de gewende praktijk in de klas.

Belangrijk is in dit verband het volgende. Van meet af aan is er door de woordvoerders vanuit onderwijs veel aandacht geweest voor de kinderen die van de radar verdwenen of die in minder gelukkige omstandigheden thuis verbleven. Het is de vanzelfsprekende aandacht voor kinderen die zorg behoeven. Maar deze aandacht domineerde het publieke gesprek. Veel minder hoorden we dat het een uitgelezen gelegenheid was om te leren wat er aan de onderwijspraktijk te verbeteren zou zijn. Veel minder ook hoorden we ouders horen over hun ervaringen en suggesties voor verandering.

Wat wel regelmatig te horen was: de toetsen. Die moesten toch vooral doorgaan. Met als conclusie dat de toets de onderwijspraktijk bepaalt. Is dat zo? Zouden we ook graag weten.

Tijd voor een degelijk gesprek met leerlingen en ouders als eerste ervaringsdeskundigen.

Luc Stevens is emeritus hoogleraar orthopedagogiek en de oprichter van Stichting NIVOZ.