'Kinderen leren om niet te oordelen. En zeker niet op een cijfer'

30 december 2017

Johan van den Beucken - schoolleider in Panningen - stuurt een artikel dat hij vaker tijdens informatieavonden aanhaalt. Het is geen bijdrage van hemzelf - "van wie weet ik eigenlijk ook niet" - maar het artikel zet de waarde van een CITO-toets - en nog sterker, de betekenis van een cijfer - in perspectief.  'We hopen we dat onze kinderen binnen de mogelijkheden van hun score hun plekje in de maatschappij vinden, dus succesvol worden.  En we hopen ze te leren om niet te oordelen. En zeker niet op cijfers.'

Stel, je werkt bij personeelszaken en je moet een nieuwe werknemer vinden voor een openstaande functie. De vacature staat uit en de sollicitatiebrieven stromen binnen. Alleen… op alle brieven en cv’s staat maar één ding. Een cijfer. Het IQ van de sollicitant. Hoe moet je dan kiezen?

De kandidaat met het hoogste IQ is dan misschien wel heel slim, maar is zij ook geschikt voor de functie? Heeft ze de benodigde vakkennis? Kan ze goed leiden, delegeren en samenwerken? Hoe gaat ze om met verandering? Zou ze in het team passen? Dat kan je niet aflezen aan één cijfer.

Belachelijk, mensen beoordelen op één cijfer.

Toch doen we dat, met de meest kwetsbare groep in onze samenleving:

Kinderen.

Alle kinderen verlaten de basisschool met één getal: de CITO-score, tussen de 501 en 550. Afhankelijk van die score gaan ze naar praktijkonderwijs, vmbo, havo of vwo. Natuurlijk wordt het advies van de basisschool, die het kind acht jaar lang heeft zien groeien, meegenomen. Maar hoever komt zo’n betrokken leerkracht als veel scholen een keiharde minimumscore voor toelating hanteren? En natuurlijk kunnen de ouders een extra test aanvragen als ze denken dat de CITO-score niet klopt met wat hun kind kan – maar hoe vaak gebeurt dat nu echt?

Ik zou het mijn kind niet willen aandoen: nog een toets, in de zomer na die zenuwslopende CITO-tijd, terwijl iedereen al op vakantie is. Met de grote kans dat je kind met hetzelfde meetinstrument dezelfde score haalt.

Dan hopen we dat onze kinderen binnen de mogelijkheden van hun score hun plekje vinden en bieden we zelf wel de ervaring en cursussen die ze verder nodig hebben. Doe maar een bibliotheekpas, een museumjaarkaart en een strippenkaart van de LOI. We nemen de toekomst in eigen hand, zeker als het systeem niet meewerkt.

En we hopen ze te leren: oordeel niet – en zeker niet op cijfers.

P.S. Nog niet overtuigd? Beantwoord deze vraag: Moet je slim zijn voor succes? Hoe belangrijk denk je dat een hoog IQ is voor succes? Meer dan 70 procent? Meer dan 50 procent? Maar 10 procent?

Het antwoord is: IQ bepaalt succes voor slechts 4 tot 10 procent. “Succesvolle studenten en zakenmensen hebben meer humor, fantasie en overtuigingskracht, maar niet noodzakelijk een hoger IQ dan anderen in hun vakgebied,” zeggen de bollebozen van Yale University. Dus zolang we nog geen humor, fantasie en overtuigingskracht meten: weg met die getallen.

Johan van den Beucken is directeur van de Nieuwe School in het Noord-Limburgse Panningen, een fusieschool van de twee basisscholen waaraan hij tot begin van dit schooljaar leiding aan gaf. Een artikel over de school, ten tijde van de fusie, staat in de eerste uitgave van hetkind magazine, 'Niemand buitengesloten' (op de foto Johan en kinderen van de Nieuwe School).