'Jouw ogen staan me niet aan.' Daar zat de jongen dan, niet om wat hij had gedaan, maar om wie hij was

16 maart 2015

Het machtige wapen waarmee op ieder moment het verschil kan worden gemaakt. Dat is het wapen van de leraar. Zo had de jongen dat ook ervaren, toen hij bij de hoofdmeester nog wat langer na moest blijven. Jeroen Goes beschrijft de impact van het moment waarop een volwassene de integriteit van een kind niet intact laat. 'Het zijn de dilemma's van ieder moment, in iedere relatie. Met woorden wordt een wereld van verschil gemaakt.' 

‘Drie van de vier mogen deze kamer verlaten’, zo vertelde de hoofdmeester tegen de raddraaiers in zijn kamer, ‘en jij: jij mag blijven’, zo liet hij in een adem de vierde jongen weten.

‘Waarom’, vroeg de jongen, ‘wat heb ik anders gedaan dan zij?’

‘Jij’, antwoordde de hoofdmeester, ‘jouw ogen staan me niet aan’.

De jongen was met stomheid geslagen, hier zat hij dan niet om wat hij had gedaan, wel om wie hij was. Het zette hem op jonge leeftijd op scherp. Scherp op de scherpe oordelen van anderen op hem en anderen.

Het maakte hem allergisch voor de harde oordelen die hem om de oren sloegen, allergisch voor de mensen die zonder belangstelling naar de ander hun mening ventileerden. Niet met de intentie te laten groeien, maar af te breken, te kleineren, de les te lezen.

Het is het machtige wapen van de leraar voor de klas, de schoolleider, en een ieder die in een ongelijkwaardige positie zit. Het wapen waarmee op ieder moment het verschil kan worden gemaakt, hij die bepaalt of de jonge ziel op vruchtbare grond staat of met gif wordt overgoten of tenminste het water wordt onthouden.

Waar laat je het hart groeien, geef je de kinderen een kans zichzelf mooi te vinden, en waar knak je het zelfvertrouwen in de knop? Wanneer mag je je oordeel voor jezelf houden, laat je de ander zelf zijn valkuilen ontdekken of geef je hem of haar op de juiste wijze de gewenste ondersteuning?

Het zijn de dilemma's van ieder moment, in iedere relatie. Met woorden wordt een wereld van verschil gemaakt. Ik hoop met hart en ziel dat het positieve verschil wordt gemaakt, voor ieder kind, voor iedere volwassene, in iedere setting.

Zelfs of juist van die jongen wiens ogen je niet aanstaan. Juist voor hem. Of op zijn minst ook voor hem.

Jeroen Goes is schoolleider op De Werkplaats in Bilthoven. Hij blogt sinds dit jaar onder meer voor hetkind en zijn totale werk staat op zijn eigen website 26000dagen.nl