'Joeri slaat niet, scheldt niet, doet niet erg raar. Maar ik maak me zorgen om hem. Wie kan mij helpen?'

13 september 2016

Peter Mol zit in het systeem van scholen waar kinderen toe worden verwezen, dan wel verder worden doorverwezen n.a.v. diagnoses en/of gedragsproblematiek. Peter zelf tracht zijn weg te vinden in het woud van protocollen, categoriën en checklisten, maar ontdekt ook dat zijn eigen (onschuldige) hulpvraag als begeleider direct wordt gerelateerd - en dus ook vertaald - naar een probleem van de leerling. En daar schuurt het. Want wie heeft nou welke ondersteuning nodig? Zijn blog: 'Joeri slaat niet, scheldt niet, doet niet erg raar. Maar ik maak me zorgen om hem. Wie kan mij helpen?' Meer verhalen van Peter Mol lees je in zijn recente bundel ‘Pedagogisch vakmanschap in 55 verhalen’

Aan het begin van het nieuwe schooljaar bereiden mensen uit het onderwijs zich voor op het nieuwe jaar. Dat was natuurlijk al in de vakantie begonnen, maar pas kort voor de start dringen de cijfers en de consequenties goed door. Het blijkt dat in ons Samenwerkingsverband (SWV) het aantal leerlingen dat verwezen is, niet is gedaald in het vorige schooljaar. In het SWV waartoe onze school behoort waren er kristalheldere protocollen gemaakt. Een verzameling van een soort checklisten en als je die volgde, dan kon je zelf concluderen of je recht had op ondersteuning.

Omdat ik heel graag suggesties wilde van een ander hoe ik het beste om kon gaan met Joeri, had ik de checklist ingevuld en ik concludeerde dat ik recht had op hulp. Gelukkig! Joeri heb ik in het lopende jaar ook weer in de klas, maar op een of andere manier ‘voelde het niet goed’. Ik deed en doe mijn best, maar toch zou ik het prettig vinden als iemand mij suggesties kon geven hoe het beter kan. Ik merk dat Joeri niet altijd op mij reageert zoals ik zou willen. Het lijkt alsof hij bewust afstand neemt.

Met de ouders heb ik uitstekend contact. Samen proberen we de manier te vinden om Joeri als het ware ‘te raken’. Naast het gevoel dat hij soms afstand van me neemt, denk ik dat ik hem soms irriteer. Geen idee waarom. Ik heb het hem gevraagd, maar misschien kan ik de toon niet vinden. Mijn vraag heb ik dus bij het hulpteam-voor-afwijkend-gedrag van het SWV neergelegd. In het ondersteuningsplan staat immers geschreven dat het beter is te voorkomen dan te genezen. Preventie! In het laatste gesprek met de ouders heb ik hen kunnen geruststellen: ik zou adviezen krijgen van mensen die er verstand van hebben. Je moet in situaties waarin je niet zeker weet of je het juiste doet, advies vragen: ‘Kijk eens naar mij en geef me advies.’

Ik kijk naar het bericht dat ik nu, na de vakantie heb gekregen van de commissie. Omdat het aantal aanvragen te hoog was voor het beschikbare budget zijn de protocollen aangepast. De aanvragen worden nu geordend volgens categorieën. Niet de inhoud van de verzoeken vallen binnen een bepaalde categorie, maar de ‘ernst van de problemen’.

Ik heb geen problemen met Joeri, maar ik zie dat het niet goed gaat met hem. Hij slaat niet, scheldt niet, doet niet erg raar. Maar ik maak me zorgen om hem. Hoe optimaliseer ons contact en wederzijds vertrouwen?

Mijn aanvraag is geplaatst in categorie 4: ‘Geen noodzakelijke investering. De problematiek is gering’.
De toelichting: ‘U heeft niet aangetoond dat Joeri problemen veroorzaakt, zodanig dat verloop van kwalitatief goed onderwijs ernstig wordt belemmerd. Het lijkt ons daarom niet juist om deze leerling een aparte status te geven. Zoals u weet, is passend onderwijs er mede op gericht het etiketteren van leerlingen te vermijden.’

Ik sta voor de opdracht aan de ouders te melden dat er geen begeleiding voor mij komt. Joeri valt in categorie 4. En begeleiding wél toekennen zou betekenen dat Joeri als ‘zeer ondersteuningsbehoeftig’ zou worden geëtiketteerd. En dat is een andere categorie. Dat is ongewenst.

Peter Mol is orthopedagoog en directeur van Gedragpunt, expertisecentrum voor gedrag en onderwijs. Hij heeft in vrijwel alle vormen van (speciaal) onderwijs veel ervaring als docent en leidinggevende. Hij verzorgt lezingen en workshops. Peter is tevens bestuurslid  Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het onderwijs.

Meer verhalen van Peter Mol kunt u lezen in:

Pedagogisch vakmanschap in 55 verhalen
– Uitgeverij LannooCampus  – €19,99