'Je zelf kennen en laten kennen is ook de basis voor verbondenheid met anderen'

22 januari 2015

"Wie ben je?", "Wat kom je doen?", "Ben jij de nieuwe meester?" Iedereen die wel eens een school binnen wandelt wordt geconfronteerd met een paar nieuwsgierige kinderogen en deze vragen. Kinderen willen je kennen. Één van de prachtige uitspraken waarmee Marcel van Herpen en Peter Heerschop het publiek confronteerde. Naast  lachsalvo's bezorgde deze onderwijsavond bestuurder Adrie Groot van stichting Flore ook een aantal keren kippenvel. Zijn bijdrage.

Door je niet te laten kennen, houden we onze kwalijke en onaanvaardbare kanten schuil. We construeren een zelfbeeld dat we aan anderen tonen, omdat we mogelijk bang zijn voor onze eigen kwetsbaarheid. Misschien heeft het wel te maken met onze eigen onwil om bepaalde gevoelens en emoties echt te ervaren. Het is belangrijk om jezelf te leren en laten kennen. Dat je inziet en voelt, denkt en ervaart, niet uniek te zijn. Je zelf kennen en laten kennen is ook de basis voor verbondenheid met anderen. En voorwaarde voor ontwikkeling. Zonder relatie geen prestatie is een, ondertussen, bekend adagium bij steeds meer onderwijsgevenden.

Vanuit de veiligheid van stabiliteit en 'in control' zijn we geneigd om een probleem zo snel als mogelijk op te lossen. We houden niet zo van de innerlijke spanning die gedachten en gevoelens aan een probleem voortbrengt. Echter de dynamische samenleving in en buiten de school doet een beroep op ons creatief intelligent vermogen om grip te krijgen op die dynamiek. We zullen mentale ruimte moeten creëren om, samen met anderen, tot ontwikkeling te komen. Dat vraagt meestal om langzamer aan en minder doen. 'Geef de ruimte - neem de tijd' is een mooie uitspraak van cabaretier Freek de Jonge.

Verder moeten we samen bereid zijn om te onderzoeken wat er voorbij het direct zichtbare gebeurt en omgaan met de verborgen onderstromen die menselijk gedrag beïnvloeden. Daarom is het niet alleen belangrijk om je te laten kennen, maar ook om je aan de ander te laten zien. Vanuit die verbondenheid met elkaar is het, als professionals mogelijk om initiatieven te nemen.

Het is aan directeuren van basisscholen, bestuurders en de inspectie om vanuit respect en vertrouwen ruimte te geven voor initiatieven. Elk initiatief vanuit het belang van het kind is goed. Daar moeten bestuurders en inspectie maar aan wennen. Het is wel zaak dat de ruimte ook daadwerkelijk wordt gepakt. 'Alleen aan het strand van Egmond gaat een bal vanzelf rollen.'

Auteur Stephen R. Covey richt zich met zijn 'Zeven gewoontes van effectief leiderschap' op professionalisering. Gewoonte 1, 2 en 3 - pro-actief zijn/begin met het einddoel in je hoofd/belangrijke dingen eerst doen - zorgen voor zelfvertrouwen en kunde. Pro-actief zijn betekent verantwoordelijk zijn voor je eigen leven. Het is onze natuur om te handelen, niet om te reageren. Toch zijn de meeste mensen zodanig geconditioneerd dat zij re-actief worden. We leggen vaak oude kaders over een nieuwe realiteit. Zelfbewustzijn, ons geweten, een creatieve verbeeldingskracht en een onafhankelijke wil stellen ons in staat om tijd en energie te richten op dingen die zij kunnen beïnvloeden.

Cabaretier Toon Hermans geeft ons ten slotte nog een mooie overdenking mee:

Ze zeggen altijd - zoek je zelf

maar ik weet niet wie ik ben

er wonen mensen diep in mij

die ik nog nauw'lijks ken

                                                                            

er leven er belach'lijk veel

onder die zelfde huid

en als ik zoek naar wie ik ben

zoek ik de beste uit

 

Adrie Groot is  voorzitter van College van Bestuur bij stichting Flore in Heerhugowaard, dat onderwijs biedt aan 7.600 leerlingen, verdeeld over 30 basisscholen in Noordholland.