'Je mag boos zijn. Je mag zelfs alles voelen wat je voelt, ook als ouder'

14 januari 2015

Woede en frustratie. We voelen het allemaal weleens. Maar hoe gaan we ermee om? En, belangrijker nog, hoe doe je dat in het bijzijn van je kinderen, op een manier die een goed voorbeeld voor ze is. Marlies Bras waagt zich aan het ingewikkelde vraagstuk en zet helder uiteen waar de valkuilen liggen en hoe het wel kan: boos worden op je kind.

Het is zeven uur ’s ochtends.
Je staat voor de spiegel om je haren te kammen.
Vanuit de kamer naast je hoor je gestommel.
Plotseling hoor je je oudste roepen: 'Hou nou toch eens op. Ik vind het echt niet meer leuk!'
Je voelt het bloed sneller door je aderen stromen.
Het ritme van je hartslag wordt sneller.
'Vandaag alsjeblieft niet', smeek je van binnen.
Je houdt je in.
Je kijkt in de spiegel en neemt je voor om vooral rustig te blijven.

Je hoort opnieuw geschreeuw van je oudste: 'Blijf van mijn spullen af, rotkind!'
Je hoort je jongste kind lachen op een toontje dat jij maar al te goed kent.
Je ademhaling versnelt, maar jij blijft jezelf vertellen: 'Rustig blijven, rustig blijven.'
Je borstel gaat harder en harder door je haren.
Je kaken zijn verkrampt van het op elkaar klemmen.
Dan volgt een laatste noodkreet: 'Laat me los.'

Dat was voor jou de laatste druppel. Meer kun je niet hebben.
Jij vliegt naar boven.
Je pakt je jongste vast en sleurt hem naar zijn kamer. Je bent woest.
Meer dan woest misschien.
Je schreeuwt: 'Ben je helemaal gek geworden! Kun je nou nooit eens een keertje normaal doen. Ik ben zo klaar met je. Je bent gewoon gestoord. Ik hoef je voorlopig niet meer te zien!'

Je kinderen blijven verbijsterd achter.
Klein en verslagen.
Allebei.
Net zoals jij.

Misverstand
Een situatie die veel voorkomt.
Veel meer dan nodig is.
Dat komt door een heel groot misverstand in opvoedland.
Een groot misverstand dat voor veel frustraties, uitbarstingen en ellende zorgt.
Een misverstand dat meer kwaad doet dan goed.

Het misverstand namelijk dat je als ouder niet boos mag worden op je kind.
Het misverstand dat je je moet inhouden.
Dat je vooral niet mag laten merken dat je je ergert aan je kind.
Dat je niet mag laten merken dat je steeds bozer en bozer wordt.
Dat je kookt van binnen.
Het misverstand dat er voor zorgt dat je je boosheid binnen probeert te houden.
Totdat het té erg wordt.
Tot je het niet meer binnen kan houden en explodeert.
Met alle gevolgen van dien.

Het is een misverstand om te denken dat je als ouder niet boos mag worden op je kind.
Het kan juist heel krachtig zijn om je boosheid te uiten.
Tenminste…
Als je het op een oprechte manier doet.

Oprechte boosheid is een krachtig middel om je kind te leren dat ook jij grenzen hebt.
Het is een aankondiging dat je kind in de buurt van jouw grens aangekomen is.
Het is een waarschuwing aan je kind om niet verder te gaan.
Het is een laatste verzoek om jouw grenzen te respecteren.

Oprechte boosheid is een voorbeeld aan je kind dat je het recht hebt om grenzen te stellen.
Je kinderen hebben dat recht.
Jij hebt dat recht.
Je hoeft niet te accepteren dat anderen dit recht schenden.

Maar...
Je mag dus boos zijn.
Je mag zelfs alles voelen wat je voelt.
(Die gevoelens zijn er nu eenmaal. Of je wilt of niet. Het heeft geen zin om daar tegen te vechten.)
Je mag ook je boze gevoelens uiten.
(Het binnenhouden van boze gevoelens richt vaak meer schade aan.)

Maar…
Er zijn wel regels verbonden aan het uiten van boosheid.
Aan het uiten van boosheid van kinderen.
En ook aan het uiten van boosheid van volwassenen.

Elk gevoel is toegestaan.
Maar niet elk middel is toegestaan.
Je kunt de ander enorm beschadigen met de manier waarop jij je boosheid uit.
Dat mag nooit je doel zijn.

Hoe doe je dat dan 'goed' boos zijn?
Bij het uiten van gevoelens is het belangrijk dat jouw woorden en acties overeenkomen met hoe jij je van binnen voelt.
Het is de kunst om frustraties van begin af aan te uiten

• In de mate die jij op dat moment voelt
• In woorden die jouw gevoel omschrijven

Voel je je geërgerd?

Uit je dan geërgerd.
Gebruik woorden die jouw ergernis uitdrukken, zodat je kind weet hoe jij je voelt.
(Geen oordelen of beschuldigingen dus. Alleen jouw gevoelens en jouw verwachtingen)
Bijvoorbeeld: Ik baal ervan dat ik je schooltas op de grond zie liggen. Ik wil dat je hem meteen aan de kapstok hangt als je uit school komt.

Pikt je kind deze signalen niet op en gaat het toch door?
Houd dan de gevoelens die je daarbij voelt niet voor je.
Uit deze naar je kind.
Gebruik woorden die duidelijk maken dat je nu echt boos bent.
Bijvoorbeeld: “Ik ben flink pissig nu. Ik heb al drie keer gezegd dat het tijd is om te vertrekken en jij hebt nog steeds je schoenen niet aan. Ik begin behoorlijk te koken van binnen.

Ben je woest?
Zeg dan niet: ‘Ik ben wel een beetje boos hoor.'
Je bent niet ‘een beetje boos’.
Je bent woest!
Dat zien je kinderen.
Dat voelen je kinderen.
Dat straal je van alle kanten uit.

Dus...

Doe je niet anders voor dan je je voelt.

LEES VERDER.

Marlies Bras was tot 2007 leraar in het basisonderwijs in Rotterdam. Nu heeft ze een praktijk voor Integratieve Kindertherapie. Dit is haar website.