Inspiratie uit Heerenveen: 'Een ander verhaal dan wat er in kranten over onderwijs staat'

18 september 2012

Meester Kanamori bezocht op 12 september een aantal groepen in het Educatief Kindercentrum de Atlas in Heerenveen. Na die kennismaking stond hij voor een bomvolle zaal in de Rinkelbom van Ateliers Majeur. Deze video van 11 minuten geeft een indruk van deze betekenisvolle woensdagochtend. Een drietal mensen vertelt voor de camera over hun ervaringen. En Tea Adema, kindercoach en opleider, schreef  er een blog over. 'Dit verhaal is totaal anders dan wat er in kranten staat over onderwijs.' Ze zoekt antwoord op de vraag: wat is de reden dat Meester Kanamori zoveel inspiratie biedt?

In onderstaande sfeerimpressie geven drie mensen na commentaar op de bijeenkomst in Heerenveen.

Ellie Yntema, adjunct schoolleider op De Ynlaet in Heerenveen (na 5.50)
Sjoerd van der Veen, Pabo-docent bij Stenden (na 7.11 minuten).
Bart Heinsbroek, Pabo-student Stenden (na 9.13 minuten).



De blogbijdrage van Tea Adema, een van de bezoekers:

Meester Kanamori hanteert mijns inziens een aantal belangrijke uitgangspunten in het geven van onderwijs:

• Een kind moet kind mogen zijn


• Ieder mens is een uniek individu


• Neem je lot in eigen hand


• Kinderen moeten vrijgemaakt worden van de verwachtingen van hun ouders


• De basis van leren is het leven zelf.


• En wellicht de belangrijkste: Als één kind niet gelukkig is, is niemand gelukkig!

Waar gaat onderwijs over?

Wat opvalt is dat het verhaal van Mr. Kanamori niet primair gaat om lesstof, maar om hoe wij als volwassenen kinderen begeleiden in hun leren. En dat is een totaal ander verhaal dan het verhaal wat in de kranten staat over ons onderwijs. Het verhaal in Nederland heden ten dage gaat over Cit0-toetsen, rekenen, taal en verder alles wat onder de maat schijnt te zijn. Kortom de huidige onderwijs discussie gaat vooral over resultaat en niet over de kinderen!
De pedagogiek, maar vooral de visie lijkt in Nederland helemaal verdwenen.

Tijdens de opleiding tot kindercoach is de grootste klacht van aanwezige leerkrachten dat ze niet meer met het kind kunnen werken en dat men vele kinderen ziet lijden op sociaal-emotioneel gebied. Ik hoor een groot verlangen van leerkrachten om met kinderen te werken in plaats van met resultaten en sancties. Misschien is dat juist de reden dat het verhaal van Mr. Kanamori zo veel inspiratie oproept.

Wat roept Mr Kanamori op? 

Op internet en op twitter kon ik lezen dat veel mensen zich enorm geïnspireerd voelden door de optredens van deze expressieve meneer uit Japan. Woorden als authenticiteit, rentmeesterschap, acceptatie, verantwoordelijkheid en meer belangrijke waarden passeerden de revue. Na afloop van de lezing hoorde ik een jonge mannelijke leerkracht licht wanhopig aan zijn jonge vrouwelijke leerkracht vragen of we nu ook nog een 'methode Kanamori' moesten invoeren. Gloedvol vertelde ze aan hem dat het niet ging om een methode maar om liefde voor de kinderen en vanuit je hart werken. Zijn gezicht betrok bij iedere nieuwe zin van haar. Waarop zij met nog meer vuur de levenslessen van Mr Kanamori verdedigde.

Geen seconde geloofde ik dat deze jonge man geen hart voor zijn leerlingen zou hebben. Integendeel hij leek me eerder de wanhoop nabij door nog meer werkdruk. Hoe het afliep weet ik niet omdat iemand mijn aandacht vroeg. Op weg naar huis en de dagen erna bleef de discussie tussen deze beide jonge mensen mij bezighouden.

Hoe vertalen we de levenslessen van Mr Kanamori?

Het bleef me puzzelen hoe het kan dat we een leerkracht uit Japan nodig hebben om ons te inspireren om kinderen op te voeden. Waar hebben we de boot gemist? Hoe kan het dat jonge leerkrachten elkaar vol vuur proberen te overtuigen van iets wat in mijn beleving zo gewoon is?  Na een paar dagen begon het me een beetje te dagen.

In onze samenleving zijn de waarden waardoor we ons leven zin en inhoud geven steeds meer naar de achtergrond geraakt. We gaan voor snelle bevrediging van behoeften en voor resultaat. Dat we de verbondenheid met elkaar steeds minder vanzelfsprekend vinden en deze kunnen voelen, lijkt door een kleine meneer uit Japan weer tot ons door te dringen. Uit dat oogpunt is de vraag van de jonge mannelijke leerkracht wellicht niet eens zo gek. Laten we inderdaad een 'methode Kanamori' invoeren als we het belangrijkste maar meenemen: namelijk 'iedereen hoort erbij en mag gelukkig zijn'.

Ik stel me dan voor dat op iedere school een start wordt gemaakt met het ontdekken van de belangrijkste waarden. Zijn die bij iedereen gemeenschappelijk geworden, dan kunnen we daar heel gemakkelijk gewenst gedrag uit filteren. En laten we het echt doen en niet alleen op papier, omdat het zo mooi staat in de prachtige folder over school. Immers als we respect voor elkaar, acceptatie en authenticiteit belangrijk vinden binnen een school, dan is een onderwerp als pesten geen item meer. Ook onderlinge verschillen in resultaat krijgen een andere waarde. Deze zijn slechts een gegeven en leiden in de school die buitensluiten voorgoed weigert, tot gedrag waarin kinderen elkaar helpen met leerprestaties.

Scholen kunnen besluiten meer tijd in te ruimen voor sociaal-emotioneel welbevinden door kinderen de gelegenheid te bieden elkaar hun sores en mores te vertellen. De klas mag weer een kleine gemeenschap worden, waarin de kinderen elkaar respecteren en helpen. Uiteindelijk kunnen kinderen dan in de klas blijven. Ze hoeven niet meer met allerlei volwassenen apart te werken aan verbeteringen waardoor ze de impliciete boodschap krijgen dat ze niet goed genoeg zijn.

Dus….

ben ik ervan overtuigd dat we voor de individuele leerkracht Mr Kanamori niet zo nodig hebben. Vele, vele leerkrachten hebben een hart waar alle kinderen in passen zoals hij dat noemt. Wat we wel nodig hebben is visie, moed en durf van degenen die het beleid bepalen en uitvoeren. Verantwoordelijkheid nemen voor een evenwichtige ontwikkeling van kinderen waarin plezier hebben een voorwaarde is. Maar vooral verantwoordelijkheid nemen voor: iedereen hoort erbij met alles wat er is.

Wellicht het (meer) loslaten van de toetsen en testen en vertrouwen hebben in de leerkracht en het kind. Dan denk ik dat het hart, het hoofd en de handen in evenwicht zijn en dan kunnen de jonge mannen hun hart openstellen via het denken en handelen van de 'methode Kanamori'. De  jonge vrouwen in het onderwijs kunnen dan leren van het denken en doen van de mannen. Iedere leerkracht kan dan de pedagogische uitgangspunten van Mr Kanamori doen leven voor de kinderen, zonder zichzelf geweld aan te doen. Dan krijgen we authentiek onderwijs waarin leerkrachten het beste van zichzelf en het beste van de leermethoden kunnen geven aan de kinderen.

Tea Adema schrijft regelmatig blogs over de praktijk voor kindercoaching en opvoedcoaching, zie link.