'Ik geloof in het slechten van muren. Muren die de mensen in vakjes delen, in goed en fout'

10 november 2014

Het is exact 25 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel.  Jeroen Goes - schoolleider in Bilthoven - zag de reportages, herinneringen en documentaires de laatste week in veelvoud voorbijkomen. Hij kreeg zicht op een totaal failliete systeem en ontdekt opvallende parallellen met de huidige onderwijssituatie. Leerkrachten opgesloten in systemen, als productiemachines in vroeger tijden waarin het systeem is ontworpen. 'Ik geloof in het slechten van de muren. De muren van de zorg, de muren rondom de geldverslindende bestuurslagen. Muren rondom bankgebouwen, financiële systemen waar niemand meer toegang toe heeft.  Muren die de mensen in vakjes delen, in goed en fout.'

Meer dan ooit hoorde ik over de val van de muur.
De muur in de laatste dagen van het totaal failliete systeem in Oost Berlijn.
De leiders hielden de bewoners al langer voor de gek, en zichzelf.
Verknalde met hun van doping volgespoten sporters, alle eerlijkheid in de strijd.
Stalen de kunst uit hun eigen huizen, verkochten het aan het westen en zo hielden zij de prijzen laag in eigen land.
Dat door hen verfoeide westen, als broodheer voor hun eigen communisme.

De val van de muur deed veel veranderen.
Alle schijn viel weg, mensen vielen elkaar in de armen.
De Trabanten sloten in de file aan bij de Mercedes Benz.
En nu, alleen de oude van dagen, leven nog hun leven uit hun Oost Duitse tijden.
Gewend te leven waarin zij zijn opgegroeid, alleen dat krijgt hun vertrouwen.

Wij sloopten de muren, 25 jaar later, van onze klaslokalen.
De muren uit een failliet klassikaal systeem uit vervlogen tijden.
De leiders houden de leerlingen en hun ouders al langer voor de gek.
Verschuilen zich achter de Cito-toetsen die zo nietszeggend zijn over het latere geluk van de kinderen.
Niets vertellen over de vaardigheden, leerkrachten opgesloten in systemen, als productiemachines
in vroeger tijden waarin het systeem is ontworpen.

Het slopen van de muren van het klaslokaal deed veel veranderen, alles.
Leerkrachten werkend in samenhang, in gesprek met elkaar.
Bevlogenheid, passie voor het vak, delen, elkaar voedend.
Kwetsbaarheden niet meer verstopt achter dichte deuren.
Talenten gedeeld, nieuwe mogelijkheden gecreëerd.

En nu, nu leerkrachten en kinderen, nooit meer anders willen.
Ondanks of dankzij, het harde werken, geloven in nieuwe systemen
Passend zo veel beter bij wie de kinderen zijn en wie zij kunnen worden
Schuifelen alleen nog de (spreekwoordelijke) oude van dagen onwennig door de open ruimten.
Gewend aan datgene waarmee ze zijn opgegroeid, het klaslokaal.
Alsof dat zaligmakend was, in vervlogen tijden.

En ik geloof in het slechten van de muren.
De muren van de zorg, de muren rondom de geldverslindende bestuurslagen.
Muren rondom bankgebouwen, financiële systemen waar niemand meer toegang toe heeft.
Muren die de mensen in vakjes delen, in goed en fout.
De muur zoals in Duitsland en Israel een schijnzekerheid geeft
Dat geen recht doet aan zij die achter die muren leven.
Mensen kansen ontneemt, gelijkwaardigheid in de weg staat.

Wij zijn alvast begonnen, de muren zijn geslecht.
In failliete systemen brengt dat het beste teweeg.

Jeroen Goes is schoolleider op De Werkplaats in de Bilthoven en schrijft op zijn eigen onderwijsblog 26.000 dagen over de praktijk, zijn gedachten en toekomstbeelden.