Hoe je kinderen leert zich beter te concentreren

8 november 2016

Soms lijkt het wel alsof kinderen zich steeds minder lang kunnen concentreren. Althans, dat is de ervaring van Michel Linthorst. In zijn klas zitten denkers en doeners, en daarom laat hij ze geregeld dingen doen waarin ze kunnen bewegen. Gek genoeg kan de klas zich daarna beter concentreren. Hoe dat precies in zijn werk gaat, vertelt Michel hier. ‘De meeste leerlingen kijken naar de grond.  Mariam en Sunduz zoeken stiekem toch oogcontact.  Ze vinden deze oefening maar raar, ze zijn dit niet gewend.’

De rekenles is net afgelopen. 'Goed gewerkt,' zeg ik tegen de klas. 'Suzanne, ik wil jou een extra compliment geven. Rekenen is niet bepaald je hobby, toch deed je enorm je best je te concentreren!'  Dat lukte haar een paar weken geleden nog niet. Sterker nog, ze werd steeds onrustiger.

'Rekenen is stom,' zegt ze als we het er samen over hebben.
'Ik heb er gewoon geen talent voor,' zegt ze theatraal.
'Volgens mij zou je het liefst de hele dag dansen.'

Haar ogen beginnen te glimmen als ze terugdenkt aan de muziekavond. Toen was zij de ster! Iedere vezel in haar lijf was gefocust. Suzanne móet gewoon bewegen. En als dat niet kan.. dan wordt ze onrustig, wiebelt, draait en friemelt. Steeds meer kinderen lijken beter te leren door te doen, door uit te proberen en met hun handen te werken.

In mijn klas zitten denkers en doeners.  Daarom geef ik ook activiteiten waarin ze kunnen bewegen.  Gek genoeg kunnen ze zich daardoor beter concentreren.  Het toverwoord is balans.

'Op de 'HAVO voor muziek en dans’ krijg je ook wiskunde, dat weet je toch?' zeg ik tegen Suzanne. 'Het is kennelijk toch belangrijk om een beetje te kunnen rekenen.'

Suzanne snapt ook wel dat ze niet de hele dag kan dansen. Het bewegen tijdens een les, of ertussen, helpt haar gelukkig al een beetje. En nu ze weet dat ze op de HAVO ook wiskunde krijgt doet ze extra haar best.

Suzanne is niet de enige die moeite heeft zich te concentreren. Het lijkt wel een epidemie! Zou het komen omdat:

• er steeds meer prikkels en informatie zijn


• alles steeds sneller moet


• er veel afleiding is


• sociale media verslavend werkt

Zodra de bel gaat duiken de meeste leerlingen in hun mobieltjes. Focussen is opeens een peulenschilletje. De echte wereld wordt in rap tempo buitengesloten van de virtuele wereld.  Zelfs op de fiets!!

Concentratie lijkt geen vanzelfsprekende vaardigheid meer.  Simpelweg zeggen: ‘Ik wil dat je je concentreert’, werkt meestal niet. Het is een vaardigheid die je echt moet oefenen. En dus doen we een concentratie-oefening.

‘Loop kris kras door de zaal’, zeg ik tegen mijn leerlingen.

De meeste leerlingen klonteren samen en kletsen wat.

'Loop nu even alleen en zoek de lege ruimte in de zaal. Blijf in beweging.’

Enkele leerlingen kunnen het niet zonder contact met anderen te maken.

‘Loop nu alsof je haast hebt. Je dreigt je examen te missen! Niet botsen!’

Meteen wordt de focus beter.

‘Als ik in mijn handen klap, verander je direct van richting. Blijf stevig doorlopen.’ Ze moeten steeds beter opletten om niet te botsen. ‘Stop. Blijf staan waar je nu staat. Goed gedaan.’

De volgende oefening.

'Loop straks door de zaal en richt je helemaal op jezelf.  Alsof je op je mobieltje kijkt en de wereld om je heen helemaal vergeet.  Alleen moet je het nu doen zonder mobieltje. Laat je door niemand afleiden. Ga je gang.' 

De meeste leerlingen kijken naar de grond.  Mariam en Sunduz zoeken stiekem toch oogcontact.  Ze vinden deze oefening maar raar, ze zijn dit niet gewend.

'En stop! Bespreek in tweetallen hoe de oefening ging. Was het makkelijk of moeilijk? En waarom?’

Na 2 minuten: 'Kom even dichterbij staan.'

'In het dagelijks leven zoeken mensen contact met elkaar. Maar in deze oefening moest je juist geen contact maken en je niet af laten leiden. Wie kan bedenken wanneer het belangrijk is om je niet af te laten leiden en je op een ding te focussen?

'Bij je examen?' zegt Hamza.
'Als je aan het koorddansen bent!' zegt Suzanne.
'Als je ergens goed in wilt worden?' zegt Pieter.
'Als je aan het zoenen bent,' zegt Freek.

Je kunt erop wachten dat Freek zo’n antwoord geeft.

'Hoe kun je je beter focussen tijdens deze oefening?’

‘Ik dacht aan iets leuks’
‘Ik zong een liedje in mijn hoofd’
‘Ik keek naar mijn voeten’
‘Goeie tips. We doen het nog een keer. Probeer het nog beter te doen.’

Ze weten nog niet dat ik ze dit keer hinderlijk voor hun voeten ga lopen om ze uit hun concentratie te halen.’

Lees verder

Michel Linthorst werkte 20 jaar met zeer veel plezier in het onderwijs. Nu traint hij kinderen, leraren, intern begeleiders, directeuren, coaches en jeugdzorg medewerkers in binnen- en buitenland via 7LifeSkills.