Het (school)jaar van de eigen verantwoordelijkheid

14 november 2016

Het was het einde van de zomervakantie en Daisy Mertens - leraar op basisschool De Vuurvogel en Leraar van het Jaar PO - had een 'schoolmerrie'. De kinderen van haar klas praatten door haar heen en konden geen hand-klap meer. Zes uur had ze geslapen toen de eerste dag begon.

Ik sta zenuwachtig in de deuropening om de kinderen te ontvangen en goedemorgen te zeggen. Elk jaar is het weer spannend. Hoe vinden de kinderen mij? Hoe is de groep? Hoe is de vakantie geweest? Hoe komen de kinderen terug van de vakantie?

Het is een jaar van keuzes maken, vertel ik de kinderen. Eigen verantwoordelijkheid durven en mogen nemen, vertrouwen in jezelf hebben en verbonden zijn met anderen. De groep ziet het wel zitten. Terwijl ze nog even moeten wennen - aan elkaar, aan mij en het klaslokaal - gaan ze ijverig aan de slag.

'Juf, mag ik dan beginnen?', vraagt Marcel. 'Wat zou jij willen?', antwoord ik. Ondertussen zie ik een aantal oren gespitst. 'Ik wil wel aan de slag', zegt hij. Dat vind ik natuurlijk prima.

Voordat ik het in de gaten heb is Marcel aan het werk, en de rest van de klas ook. 

In de verte zie ik Imane moeilijk kijken richting het bord. Mijn 'voelsprieten' signaleren dat ze misschien het bord niet goed kan zien. Er gaat een vinger omhoog.
'Ik kan niet zo goed zien, want Dominik zit voor mij.'
'Dat is vervelend en lastig voor je. Wat zou je kunnen doen?'
'Mag ik van plaats wisselen?'
'Wat zou je willen?'
'Ik wil graag van plaats wisselen zodat ik beter kan zien op het bord.'
'Ga je gang.'

Zo zien ook de andere gesprekjes er die ochtend uit.
'Mag ik mijn werk nakijken?'
'Wat zou je willen?'
'Ik wil graag weten of ik mijn werk goed heb, dus ik wil het wel graag nakijken.'
'Wat kun je doen om dat te regelen?'
'Ik ga aan mijn groepje vragen, wat zij als antwoord hebben.'

Ik zie Marcel naar zijn plaats terug lopen met een brede glimlach. Hij wilde nog net niet antwoorden met juhufffff! Direct daarna ik zie hem tegen zijn groepsgenoten praten, ze overleggen. 

Ja, jongens, het wordt echt een jaar van eigen keuzes, eigen verantwoordelijkheid, zelfvertrouwen en verbondenheid!

Na school overdenk ik de dag. Wat zou jij willen? Wat kun je doen? Galmt nog na in mijn hoofd. Waarom heb ik deze vragen zo vaak gesteld?

Ik wil dat kinderen niet afhankelijk zijn van mijn toestemming. Natuurlijk hebben ze bevestiging nodig door complimenten of feedback. Ze mogen eigen keuzes leren maken, daarbij leren te beargumenteren, ook evalueren. Vallen en opstaan. Het hoort bij het leven, helpt je ontwikkelen en laat je zijn wie je mag in de maatschappij die er voor ogen ligt.

Daisy Mertens is Leraar van het Jaar in het PO en werkt op basisschool de Vuurvogel in Helmond.