Het ongeplaveide onderwijspad van de gelabelde leerling: 'Zoveel onbegrip, zoveel loze beloftes'
3 mei 2014
Dankzij de labeling in het onderwijs kunnen veel ouders spreken over het, soms moeizaam, belopen onderwijspad van hun eigen kind. Labeling, online beschikbare deskundigheid, en eenmans/vrouws-therapiebureautjes zorgen voor een grotere hulpvraag aan de leerkracht en de noodzaak van grote deskundigheid van deze leerkracht. Niet zelden keert de - deskundige - ouder teleurgesteld naar huis terug. Murw van zoveel onbegrip. En de leerling? Hij of zij raakt murw van de zoveelste loze belofte. Jeroen Goes in een bijdrage over het ongeplaveide pad van de bovengemiddeld, slimme leerling. 'Er is nog veel te leren.'
Zo zijn er de ouders van het bovengemiddeld slimme kind. Niet gewoon slim, maar 'hoogbegaafd slim'.Het jonge kind heeft voortdurend honger naar meer kennis, en anders dan zijn slimme evenknie in de klas, is hij kieskeurig in de kennis die hem wordt aangeboden.
Hij slikt niet alles voor zoete koek, en neemt de kennis pas tot zich wanneer hij zelf het nut en de noodzaak daarvan inziet.
De ouder van het jonge kind ziet reikhalzend uit naar het moment dat de leerling op 4-jarige leeftijd naar school mag, maar komt snel van een koude kermis thuis.
De juf heeft weinig reden tot klagen, en wanneer de ouder de altijd moeilijke drempel van het gesprek met de juf heeft genomen om te vertellen dat het kind 'honger heeft', kijkt zij veelzeggend vragend terug? Jouw kind? Nooit iets van gemerkt!
De hoogbegaafde kleuter heeft zich aangepast, of nog erger laat gewenst gedrag zien en maakt onnodige foutjes in de veel te simpele kleuterwerkjes. De ondeskundige leerkracht ziet geen enkel nut in het aanpassen van het werk, zet de leerling in bij het helpen van zijn klasgenootjes; de ouder voelt zich ongehoord. En pas wanneer het thuisgedrag weer ernstige vormen begint aan te nemen zal hij weer het gesprek met de leerkracht aangaan: mijn kind heeft honger!
Zo verstrijken de jaren. Het hongerige kind, aangepast in het schoolsysteem, leest al een boek als hij naar groep 3 gaat, maar krijgt daar de eerste woordjes aangeboden.
Is geinteresseerd in zaken waar zijn klasgenoten nog nooit van hebben gehoord, heeft geen ruimte om gehoor te krijgen.
De ouders lopen ondertussen van het kastje naar de muur, totdat de school zich meldt dat de leerling ongewenst gedrag op het schoolplein vertoont.
De ouders halen de gesprekken van eerdere jaren nog eens aan, leggen de link tussen jarenlang gebrek aan uitdaging en noemen voorzichtig de optie om dan maar een klas over te slaan.
De school, zeer bereidwillend te luisteren, stelt voor dat ouders dit met een onderbouwd extern advies ondersteunen: kosten voor de ouders.
Pas na enig aandringen, en het 'hogerop zoeken' doorziet de school dat deze 'leerproblematiek' wellicht ook door school zou moeten worden onderzocht. (en dus door de school betaald)
De uitslag van het onderzoek laat weinig ruimte voor discussie over: hoog IQ, hoogbegaafd.
Compleet met handelingsadviezen voor de school wordt allengs besloten de leerling een groep over te laten slaan, van groep 4 naar groep 5 bevorderd. Een maatregel met korte termijn succes, zoals ook door de onderzoekster werd voorspeld. Deze voorspelling - van het korte termijn succes - werd echter vooral door de ouders onthouden. Niet in de laatste plaats door het terugkerende thuisgedrag en de negatieve schoolbeleving van hun kind.
Gesprekken volgden, kastje en muur werden weer geplaatst. Leerhiaten bleven (want ook deze zijn bekend bij hoogbegaafde leerlingen) en pas toen de alarmbellen weer duidelijk hoorbaar werden geluid waren alle oren weer gespitst.
De zinloosheid van het bestaan uitgesproken door een negenjarige wordt gelukkig ook door professionals serieus genomen. De ouder is tevreden over deze alertheid, maar toont zich geschrokken over de onwetendheid van de leerkracht. Onwetend van het drie jaar oude rapport, onwetend over de onderwijsbehoefte en zorgbeghoefte van een hoogbaafde leerling: ondersteuning, directe feedback, uitdaging, kaders stellen, het gesprek! Eigenlijk de behoefte van iedere leerling, maar zeker de behoefte (en noodzaak!) van de hoogbegaafde leerling.
En als het geluid van de alarmklokken is verstomd, blijft alles weer bij het oude.
De leerling - murw van de zoveelste loze belofte. De ouder - murw van zoveel onbegrip.
Beiden vragen ze zich af hoe de leerling zonder al te veel kleerscheuren deze basisschooltijd door kan komen.
Het verhaal van een hoogbegaafde leerling, zoals er zoveel zijn. Helaas niet uniek voor deze ene leerling. In gesprekken met andere ouders blijkt dat hun verhaal vele overeenkomsten vertoont. Anderen hebben hun toevlucht gezocht tot het Leonardoponderwijs.
De hoogbegaafde leerling in het regulier onderwijs: het is een ongeplaveid pad. Er is nog veel te leren, in dit geval door de professionals.
Jeroen Goes is schoolleider op De Werkplaats in Bilthoven.
Waardevolle verhalen voor goed onderwijs
Iedereen maakt verschil, samen hebben we impact
Als donateur (50 euro) ontvang je ‘het Jaarboek 2014‘
en de jubileumuitgave ‘NIVOZ & de urgentie van goed onderwijs‘
Reacties