'Het kind wil erbij horen, wil iets kunnen en wil iemand zijn'

27 augustus 2012

Meer dan 4000 mensen gaan meester Kanamori ontmoeten tussen 3 en 12 september. Met een groot aantal mensen wordt zijn 'schoolreis' door Nederland vormgegeven. In de aanloop komt een aantal organisatoren en steunbetuigers aan het woord in een korte inspirerende bijdrage. Nog 7 dagen: Luc Stevens van het NIVOZ. 'Het kind wil erbij horen, het wil iets kunnen en het wil iemand zijn.'

Vraag mensen naar de leraar die hen het meest is bijgebleven en betekenis heeft gehad? En informeer waarom hij het verschil maakte? Welke kwaliteiten bezat die leraar? De antwoorden die je dan elke weer hoort verschillen nauwelijks. Termen als 'inspiratie, vertrouwen, toegankelijkheid en consequent zijn' voeren de boventoon, alle andere waarderingen zijn in de regel een afgeleide.

Dat was vroeger zo, dat is nu zo en dat zal in de toekomst zo zijn. Het is van alle tijden.

Wat betekent dat voor een leraar en een lerarenopleiding? Dat het veel meer om de persoon van de leraar zou moeten gaan, veel meer dan om de wettelijke competenties. Om zijn ontwikkeling en om degene wie hij is en wil zijn, in relatie tot het kind. Daarin maakt hij het verschil. Wat leerlingen bedoelen noemen wij pedagogische tact: het goede doen, op het juiste moment, ook in de ogen van de kinderen.

Het verwijst naar het mensbeeld dat een leraar heeft. Vanuit onderzoek en ervaring blijkt dat elk kind uit zichzelf gemotiveerd is. Onderzoek toont overtuigend aan dat een kind intrinsiek gemotiveerd is, vanuit de psychologische basisbehoefte aan relatie, competentie en autonomie. Het kind wil erbij horen, het wil iets kunnen en het wil iemand zijn. Het is aan de leraar of zijn begeleider om die motivatieknop te vinden en te ontdekken waarmee het kind betekenis geeft aan zijn omgeving. Leren staat dus nooit los van handelen, kennis nooit los van de context.

De leraar van de 21e eeuw ontleent zijn betekenis niet meer alleen aan kennis en didactiek. Kennis is  dankzij de technologie van de moderne tijd overal en altijd beschikbaar. De waarden die altijd het belangrijkste van het leraarschap zijn geweest en door de leerlingen altijd als zodanig zijn herkend, worden opnieuw en met meer nadruk gevraagd. De leraar acteert minder in de organisatorische werkelijkheid waar hij zich met het instructiemodel comfortabel voelde. En meer in de morele werkelijkheid, waar keuzes gemaakt worden die bepalend zijn voor de ontwikkeling van individuele kinderen. Daar vindt en biedt hij ruimte. Schept hij verantwoordelijkheid. Voor zichzelf en voor de kinderen.

Luc Stevens
NIVOZ (Nederlands Instituut voor Onderwijs- en opvoedingszaken)
www.nivoz.nl

Wilt u zelf meester Kanamori ontmoeten? Klik dan hier voor de laatste informatie over kaartverkoop. Op enkele plaatsen zijn nog tickets te bestellen. Tijdens de Kanamori-week is een gratis onderwijskrant te verkrijgen van hetkind en is het boek  'Inochi no kyokasho - Levenslessen van meester Kanamori'  te koop. Meer info volgt via deze website.