Het groeidocument, de inspectie en de 'rituele' papierdans

21 juli 2017

OPINIE - 'Wat zou het mooi zijn als zeer ervaren onderwijsinspecteurs gewoon scholen, klassen, kinderen en leerkrachten bezoeken en in gesprek gaan met hen. Met constructieve kritische vragen een bijdrage leveren aan een pedagogisch leef- en leerklimaat. En vragen, wat mij betreft eisen, dat leerkrachten, directeuren en bestuurders een professionele dialoog kunnen voeren. Waar nodig aangevuld met relevante data die inzage geeft in het onderwijzen, de ontwikkeling van kinderen en de interventies die zijn ingezet.' Adrie Groot - bestuurder bij stichting Flore - over het groeidocument , de inspectie en de rituele papierdans waar een einde aan moet worden gebracht.

'Ik wil nog even terug komen op het verhaal over de statuten waar we het een kwartier geleden over hadden. Ik heb het nu voor me en wil jullie er toch op wijzen dat het stemrecht van besturen anders geregeld is dan dat we zojuist bespraken.'

Een van de beide inspecteurs onderbrak hiermee het gesprek met enkele bestuurders en de interim- algemeen directeur van het samenwerkingsverband. De inspectie bezocht met z'n tweeën het samenwerkingsverband om in gesprek met verschillende betrokkenen zich een beeld te vormen van de stand van ontwikkeling. Een scala aan documenten was toegezonden en aan de vraagstelling was duidelijk dat deze uiterst kritisch waren doorgenomen.

Aan het einde van het gesprek werd stevig en kritisch gesproken over het groeidocument. De inspecteur gaf aan dat de inspectie zich enkele jaren geleden grote zorgen maakte over de enorme tijd die door leerkrachten kwijt waren aan het invullen van handelings- en groepsplannen. De verwachting was dat met de invoering van Passend Onderwijs deze 'papierdruk' substantieel zou verminderen. Op dit moment constateren zij, mede op grond van de gesprekken met leerkrachten dat de bureaucratie, o.a. met het groeidocument eerder lijkt toegenomen. Een zorgwekkende ontwikkeling.

Hoe is het nu mogelijk dat leerkrachten, maar ook directeuren, bestuurders en zelfs de inspectie constateert dat we doorgeslagen zijn in 'onderwijs op papier'?

Hoe bestaat het dat onderwijsexperts, en dat zijn inspecteurs, zich druk moeten maken en maken over, naar mijn mening, futiliteiten in statuten en beleidsdocumenten? Een verspilling van kennis en ervaring!

In gesprekken met inspecteurs en de hoofdinspectie valt mij elke keer weer op hoeveel hart zij hebben voor kinderen en het onderwijs. Eenzelfde betrokkenheid die ik ook bij leerkrachten, directeuren en bestuurders ervaar. En toch doen we allemaal mee aan deze rituele papierdans. Aan deze suggestieve waarheidsvinding naar meetbare onderwijskwaliteit. Aan deze aanbidding van de waarheid op papier.

Terwijl al deze betrokken mensen weten dat het gaat om het kind en de wijze waarop de leerkracht inhoud kan geven aan het rijke leef- en leerklimaat van dit kind. Wat zou het mooi zijn als deze zeer ervaren inspecteurs gewoon scholen, klassen, kinderen en leerkrachten bezoeken en in gesprek gaan met hen. Met constructieve kritische vragen een bijdrage leveren aan dat leef- en leerklimaat. En vragen, wat mij betreft eisen, dat leerkrachten, directeuren en bestuurders een professionele dialoog kunnen voeren. Waar nodig aangevuld met relevante data die inzage geeft in het onderwijzen, de ontwikkeling van kinderen en de interventies die zijn ingezet.

Wie stopt deze rituele papierdans? Als betrokken professionals helder hebben op welke wijze onderwijs ingericht moet zijn, wat leren en onderwijzen inhoudt, en dat we deze ontwikkeling in een professionele dialoog kunnen verantwoorden, dan zullen die professionals in actie moeten komen. En niet afwachten tot een ander dit wel doet.

Ga met elkaar in gesprek met als uitgangspunt en perspectief het optimale leef- en leerklimaat voor kinderen! En onderbouw de wijze waarop je dit inricht. Dan is elke inspecteur elke dag welkom om dit gesprek met je aan te gaan. Een gesprek dat een bijdrage levert aan onderwijsontwikkeling.

Adrie Groot is voorzitter van het College van Bestuur bij stichting Flore in Heerhugowaard.