'Het digitale klassendagboek als bevestiging van de relatie die kinderen met mij hebben en ik met hen'
15 augustus 2017
COLUMN - De documentaire ‘Children Full of Life’ raakt Robert Mienstra diep. De Japanse leraar Toshiro Kanamori maakt in zijn lessen aan groep 6 gebruik van de wereld om hen heen. De gevoelens van de kinderen zijn hem dierbaar. Leven en dood, vreugde en verdriet spelen een belangrijke rol in zijn lessen. Hij laat de kinderen ontdekken hoe ze tot sociale en vreedzame mensen kunnen opgroeien. Een van de middelen die hij gebruikt is het klassendagboek. Hij laat kinderen daarin onder meer over het dagelijkse leven schrijven. Mienstra - betrokken bij het project Playing for Success Almere - kijkt wat er mogelijk is in zijn praktijk. En begint... Zijn blog: 'Hoe organiseer ik dit als ik de kinderen maar één dagdeel per week zie? Hoe laat ik kinderen dan op elkaar reageren?'
In zijn boek ‘Levenslessen van meester Kanamori’ schrijft de 68-jarige Kanamori: “Het klassendagboek is een soort groepsdagboek waarin kinderen aan iemand uit de klas, of aan mij, vrij kunnen opschrijven wat ze denken. Er worden concrete gevoelens beschreven.”Kinderen mogen op elkaar reageren, en ook Kanamori kan erop reageren. Soms vraagt hij een kind of het zijn dagboek wil voorlezen in de klas. Daarna spreekt Kanamori met de leerlingen over dat dagboek. De kinderen herkennen vaak de gevoelens van hun medeleerling, vullen die aan met eigen ervaringen. Ze spreken hun trots uit voor hun medeleerling of laten zien dat ze zijn emotie begrijpen en steken hem dan een hart onder de riem.
Het klassendagboek is daarmee een essentieel bindmiddel in de klas, maar ook een uitlaatklep en bovenal een hulpmiddel tot zelfreflectie.
Ik doe het project Playing for Success. Hier komen kinderen uit de basisschool tien weken – elke week een dagdeel - naartoe om te werken aan hun zelfvertrouwen, motivatie en samenwerking op basis van reken- taal- en ict-lessen. Al mijn lessen worden gegeven in de accommodatie van betaald voetbalclub Almere City FC. We hebben ook locaties op het Stadslandgoed De Kemphaan en in de stadsschouwburg van Almere. De lessen die ik geef worden in het stadion gegeven, meestal buiten: bv. meten op het veld, rekenen op de tribune en taal in de perskamer of op de perstribune. Alles wat de kinderen doen is echt. Dus bv. uitrekenen wat de capaciteit is van het stadion en daarna uitrekenen wat de club verdient bij een uitverkocht huis. Daardoor zien ze dat leren zinvol is, ze krijgen er zin in en ze vinden leren leuk.
Ik heb lang nagedacht over klassendagboek van Kanamori. ‘Dat wil ik ook,’ zei ik bij het zien van de film. Maar ik stuitte meteen op praktische bezwaren. Hoe organiseer ik dit als ik de kinderen maar één dagdeel per week zie? Hoe laat ik kinderen dan op elkaar reageren? Is de tijdspanne van een week dan niet te groot?’ Na deze gedachten werd ik meteen door mezelf teruggefloten. Ik zag meteen beren op de weg, ik zocht oorzaken buiten mezelf om het niet te kunnen doen. Stop hiermee!! Na ampele overwegingen besloot ik: ‘Ik ga het gewoon doen.’
We leven in de 21ste eeuw. Bijna iedereen heeft een computer, een laptop of een tablet. Iedereen kan elke dag schrijven. Waarom maak ik niet een online klassendagboek voor mijn leerlingen? Dat heb ik dus gedaan. En het was in een uurtje gepiept. Met Wordpress. Het aanmaken was dus simpel. Ga naar https://wordpress.com/website/ en maak je eigen website. Ik heb gekozen voor het template ‘Big Brother.’ Daar kan je zoveel dagboeken neerzetten als je wilt. Ik heb er zeven aangemaakt. De dagboeken van elke groep heb ik beveiligd met een wachtwoord. Het was voor mij zonneklaar dat dat sowieso moest gebeuren.
De kinderen uit iedere groep hebben hun eigen wachtwoord meegekregen zodat het dagboek alleen voor henzelf zichtbaar en bereikbaar is en door niemand anders. Ook de ouders hebben dit wachtwoord. Het dagboek is daardoor van de groep zelf. Uiteraard kan ik het ook benaderen.
Het voert wat ver om de techniek van Wordpress hier verder uit te diepen. Zoals gezegd, heb je het in een uurtje onder de knie. Bovendien bieden internet en YouTube voldoende tutorials. En geloof me, als ik het kan, kan jij het ook.
Toen ik het dagboek klaar had en getest had, ging ik er meteen mee aan de slag. In de klas liet ik het zien op het digibord en legde in tien minuten uit hoe het werkte en wat ik ermee wilde: samen schrijven over gevoelens, wat je bezig houdt en elkaar tips geven of om tips vragen. Ik vroeg de klas of ze mee wilden werken aan het klassendagboek. Bij Playing for Success hebben we altijd ouders in de les. Die wonen de les bij, helpen mee en werken samen met hun kinderen aan de opdrachten. Zij waren met name gecharmeerd van de beveiliging van het dagboek. Zij wilden zeker niet dat iedereen zomaar de stukjes van de kinderen kon zien. Dat was dus naar tevredenheid afgedekt.
De kinderen hadden er meteen zin in. Aan het eind van de les gaf ik de kinderen de eerste dagboekopdracht mee. Dit stond er onder meer in.
We gaan een klassendagboek bij houden met Playing for Success Almere City FC. Daarin beantwoord je deze week:
- Wat heb ik geleerd?
- Hoe vond ik het?
- Wat wil ik delen met Robert en Kenny?
- Zet je naam onder het stukje.
Tot mijn verbazing kwamen ’s avonds de eerste reacties al binnen:
Wouter
3 februari 2015 om 18:07
Ik heb veel geleerd waar de plekken zijn waar we naartoe kunnen tijdens de les. Ik vond het super vet!!! dat ik een speler zag trainen hij sprong ZO Hoog. En ik vindt jullie super aardig en jullie kunnen mensen super GOED helpen.
Robert Mienstra
4 februari 2015 om 10:07 Bewerken
Hoi Wouter, ik vond het ook ontzettend leuk met jullie. We hebben veel gedaan en wat een fijne groep. Wij gaan het met z’n allen de komende tijd heel fijn met elkaar hebben. Groetjes van Robert
Wouter zat in de dinsdaggroep, die die dag voor het eerst geweest was. We hadden ’s middags kennis met elkaar gemaakt. ’s Avonds schreef hij – net als veel groepsgenoten- meteen al.
Ik heb met de kinderen afgesproken dat ik of mijn collega’s binnen een dag altijd zullen reageren. Zoals je ziet, de volgende ochtend om 10.00 uur nam ik er even de tijd voor.
Inmiddels, bijna een maand later, hebben de kinderen al honderden stukjes geschreven. En op alle stukjes hebben we gereageerd. Vaak vragen de kinderen om tips:
Melike
15 februari 2015 om 20:27
hoi ik had donderdag een rapportgesprek met mijn meester, ik vond het niet zo fijn. Mijn rapport was wel goed alleen heb ik moeite met begrijpend lezen en rekenen omdat ik me niet goed kan concentreren.
Kunnen jullie me hiermee helpen? Of hebben jullie tips?
Tot dinsdag, groetjes *** Melike***
Robert Mienstra
15 februari 2015 om 20:53
Hoi Melike, ik zie bij Playing for Success helemaal niet dat je je niet kan concentreren. Volgens mij kan je het wel. Concentratie is een soort afspraak met jezelf: “Nu ga ik mij het komende half uur nergens door laten afleiden.” Dat moet je met jezelf afspreken en dan ook die afspraak met jezelf nakomen. Na dat half uur ontspan je even.
Concentreren is net zoiets als scherpstellen met een fototoestel. Richt je op 1 ding, stel daarop scherp en houd je daar alleen mee bezig. Dat kan je jezelf trainen. En denk erom dat je altijd goed ontbijt voordat je naar school gaat. Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag. Dat zorgt ervoor “dat er benzine in de motor zit.”
Fijn dat je een goed rapport had.
Groetjes van Robert
Melike kwam de volgende bijeenkomst meteen op me af: “Robert, ik maak met mezelf afspraken… en het helpt echt.”
Op de briefwisseling tussen mij en Melike reageerde ook Anouk, de moeder van Lucas. Lucas zit op een andere school dan Melike.
18 februari 2015 om 22:05
Hoi Melike,
Dit is een berichtje van de moeder van Lucas :-) Wat vervelend dat het gesprek niet leuk was op school, begrijpend lezen is best belangrijk, wat wellicht leuk is , is deze Squla-website. Lucas en Julius hebben door die oefeningetjes veel bijgeleerd, je kan wedstrijdjes doen, op de computer en het is vooral heel leuk. Niet alleen begrijpend lezen, maar alles komt erin voor wat je op school ook krijgt. Voor squla moet wel betaald worden , een andere leuke website, dan kan je oefenen met woordpakketten. Deze is gratis :-)
Lucas en Julius spelen op squla altijd wedstrijdjes, de squla app is ook te downloaden in een bordspel die is wel gratis en die kan je samen doen heel leuk, ik hoop dat het je kan helpen bij het begrijpend lezen, kan je ondertussen ook nog wiebelen :-)
groetjes Anouk
In het laatste zinnetje heeft mama Anouk het over wiebelen. Melike vroeg in een ander dagboekfragment wat ze in op school tegen haar wiebelen en haar onrustige rug kon doen. Ik heb toen een wiebelkussen voor haar aangeschaft. Vandaar.
De kinderen krijgen iedere week een andere schrijfopdracht mee. Hier weer een voorbeeld, met een reactie:
Schrijf deze week weer in het klassendagboek.
Daarin beantwoord je deze week:
- Schrijf op wat je de afgelopen dagen goed vond gaan op school.
- Wanneer voelde je prettig op school, en wat gebeurde er toen?
- Zet je naam onder het stukje.
Dyllan
12 februari 2015 om 18:55 Bewerken
het was leuk deze schooldag ik kreeg allemaal briefjes op mijn rug met daarop allemaal complimenten het was geweldig .
Robert Mienstra
12 februari 2015 om 20:19
Hoi Dyllan, kijk dit zijn leuke berichten!!! Wat was het mooiste compliment dat je kreeg?
Groetjes van Robert
Dyllan
13 februari 2015 om 18:32
Dat was: hij is aardig, snel, behulpzaam, en slim :-)
Robert Mienstra
15 februari 2015 om 10:52 Bewerken
Hoi Dyllan, kijk dat zijn nog eens complimenten. Ik herken jou daar helemaal in. Het past precies bij jou. En ik heb nog een compliment voor je. Je bent zo vrolijk. En daar word ik weer vrolijk van.
Groetjes van Robert
Wat is er mooier dan dat kinderen, ouders en leerkrachten samen werken aan een dagboek? Ik ervaar het als een enorme toegevoegde waarde aan mijn lessen en aan het contact met de kinderen. Natuurlijk, het vervangt het live contact niet. Het geeft de kinderen de kans op een later moment te reflecteren wat er in de les is gebeurd. En het geeft mij als leerkracht naderhand ook even de tijd om te reageren nadat ik de les heb gegeven. Een aantal kinderen schrijft een paar keer per week. Ze gebruiken het klassendagboek als een instrument om vragen of verhalen op een moment dat ze even tijd hebben, met mij te delen.
Testversie voor lezers
Als je het klassendagboek interessant vindt, dan heb je de mogelijkheid als lezer zelf een stukje te schrijven.
Ga naar http://playingforsuccess.wordpress.com
Kies voor ‘Testdagboek’
Wachtwoord voor lezers van dit artikel: almerecity12
Schrijf wat je van het idee van het klassendagboek vindt. Als je tips hebt, dan lees ik die graag. Heb je vragen over het klassendagboek… stel ze. Ik beantwoord alles binnen 24 uur.
Is het voor mij veel werk? Nee. Het reageren op de dagboeken van de kinderen vraagt weinig tijd. Elke dag maak ik er even tijd voor. Mijn reacties kosten me maximaal een half uurtje per dag. En het levert me in de klas daarna zoveel op. In het dagboek gebeurt van alles, vragen worden beantwoord, tips gegeven of even een bedankje of een groet aan elkaar. Dat betaalt zich uit in de klas. Op het moment dat de kinderen bij ons in de groep komen is de relatie via het dagboek onderhouden, bevestigd en verstevigd. Kinderen kunnen op hun gemak thuis nadenken over wat ze willen schrijven en vragen. In een klas van ruim 30 leerlingen heb je voor al die individuele aandacht, dus per leerling, niet altijd de ruimte. Het klassendagboek biedt die wel. Alle kinderen komen er op jouw en hun gemak aan de beurt. Het klassendagboek is een bevestiging van de relatie die de kinderen met mij hebben en ik met hen.
Robert Mienstra is docent en journalist en betrokken bij het project Playing for Success in Almere. Daar draait het om actief en betekenisvol onderwijs in de omgeving van het stadion van Betaald voetbalclub Almere City FC, op het stadslandgoed De Kemphaan en in de Stadsschouwburg van Almere. Kinderen ontdekken dat leren zinvol (echt) is, krijgen daardoor zin in leren en zo wordt leren leuk.Levenslessen van Meester Kanamori is een uitgave van Hetkind en te koop via Educatheek.
Reacties