Gevoelens: zichtbaar maken wat kinderen bedoelen

29 maart 2017

Vandaag gaat het over gevoelens. De kinderen van groep 3 van Mascha Groenman zitten in de kring en praten over verdriet, boosheid en stress. Feilloos kunnen ze benoemen wanneer ze zelf die emoties voelen, of wanneer hun ouders die doormaken. En er is ook herkenning tussen de kinderen, als het gaat over tranen en wanneer die tevoorschijn komen. Zomaar een hele mooie les in groep 3.

Groep 3 zit in de kring en ik sta bij het whiteboard met een stift. We hebben het over gevoelens. Terwijl de kinderen benoemen welke gevoelens ze kennen, schrijf ik ze op en teken er smileys bij. Ik waag een poging om zichtbaar te maken wat zij bedoelen: ‘blij’ is met een lachende mond en ronde oogjes, bij ‘verdrietig’ moet je de mondhoeken een beetje omlaag doen, enz.

We denken na over andere gevoelens: teleurgesteld, sip, opgewonden, gestrest, hyper… er zijn er best veel te noemen. De kinderen weten goed te omschrijven wat ze bedoelen. Terwijl ik een stuiterende smiley voorzie van de omschrijving ‘opgewonden en hyper’, vertelt Bart over zijn moeder: ‘Ze is altijd gestrest. Dan komt ze weer te laat, of is ze iets vergeten of moeten we nog iets doen….’ Veel kinderen hebben gestreste moeders, weet ik even later.

Maaike weet wanneer ze zich hyper voelt: ‘Als ik bijna jarig ben! Of als ik morgen op vakantie ga!’ Het wordt herkend door de andere kinderen. Ik vraag of sip en verdrietig hetzelfde zijn. Dat is niet zo, is de algemene mening. ‘Bij verdrietig heb je tranen en bij sip voel je de tranen hier…’ Joppe wijst naast zijn ogen. Op mijn vraag of je alleen bij verdriet tranen hebt, wordt wisselend gereageerd. Maaike heeft ook weleens tranen als ze boos is, of als ze teleurgesteld is. Dat wordt weer herkend door Anna: ‘Als ik met iemand wil spelen en het mag niet!’

Ook ‘rustig’ en ‘gewoon’ worden genoemd als gevoelens. Ze lijken wat lastiger te omschrijven en toch weet iedereen wat er mee wordt bedoeld. Bij navraag voelt iedereen zich soms gewoon en soms rustig. ‘Soms voel ik me zo rustig, dan voel ik weer die tranen hier. Dat komt meestal in mijn bed. Als ik alleen ben en heel veel in mijn hoofd heb. Dan ga ik diep nadenken en voel ik ze.’

Het is even heel stil. Maaike legt haar hand op de arm van Joppe en ik hoor haar verwonderd vragen: ‘Heb jij dat ook?’ Ze kijken elkaar even aan. En ik geniet van dit moment van verwondering en verbinding.

Mascha Groenman is leerkracht op een basisschool in Bergen en moeder van twee kinderen, waarvan de oudste PDD-NOS en dyslexie heeft en de jongste hoog-/meerbegaafd is. Dit is haar eigen blog.