Filosofieles in de klas: ‘Kan de mens dingen waarvan hij nu nog niet weet dat hij ze kan?’

11 november 2017

Juf Heleen Iordens stelt haar plusklasleerlingen een lesje filosoferen voor. Even blijft het stil, maar al snel komen er allerlei definities voor filosoferen bij ze op. En daar komen weer allerlei boeiende vragen uit voort. Behalve dan bij Stan. Hij krimpt juist ineen bij de vraag, en kijkt miserabel. Heleen gaat bij hem zitten en knoopt een gesprek aan, want er is meer aan de hand met Stan.

Het is weer woensdag!
Het verschil is voelbaar bij het ontwaken; vandaag mag ik weer even ‘los’.
Vandaag mag ik legaal het onderste uit de kan denken met een select groepje kinderen.
Vandaag mag ik uit de klas gaan doen, wat ik zo graag veel vaker in de klas wil doen.
Ik ben de plusklasleerkracht van onze school.

Om 9 uur start het eerste groepje.
Acht leerlingen in de leeftijd van 10-12.
Ik stel voor met ze te gaan filosoferen.
Het blijft even stil.
Ik vraag hen wat filosoferen eigenlijk is.

De eerste poging is meteen raak:
‘filosoferen is praten over alles wat is.’

Ik vraag ze hun eigen filosofische zielenroerselen eens neer te pennen.
Een enkeling zinkt in elkaar van ellende, maar de meesten veren op en roepen door elkaar: ‘Hoe groot is het universum, leven we wel echt of zijn onze dromen eigenlijk de werkelijkheid’, ‘Zien we wel allemaal hetzelfde?’

Ik loop naar Stan. Hij is de enkeling die in elkaar krimpt bij het idee van het aankomende filosofieuur.
Ik vraag hem wat er met hem gebeurt bij het horen van onze opdracht.
Hij kijkt miserabel en verzucht; ‘Juf,ik kan helemaal geen filosofische vraag verzinnen’.
Ik zit zomaar in stilte eens naast hem, vraag hem hoe het met hem gaat maar ook hoe het eigenlijk met zijn ernstig zieke moeder is.
Hij vertelt. Ik luister.

Plotseling zegt hij; ‘Juf, ik denk dat ik een filosofische vraag heb gevonden: kan de mens dingen waarvan hij nu nog niet weet dat hij ze kan?’
Zijn buurman pikt de vraag op en samen raken ze in een pracht van een gesprek verzeild.
Mijn hart zwelt van blijdschap en mijn hoofd is vervuld van zijn vraag.

Zou het inderdaad zo zijn dat er in ons nog onontdekte gebieden zijn? Gaven waarvan we niet weten dat we ze hebben en die we over een paar eeuwen als doodnormaal zijn gaan beschouwen?

Stan haalt me uit mijn gemijmer door me een hand te geven en te bedanken voor de leuke les.

Hoe simpel kan het zijn..

Heleen Iordens is trainer, deugden-yoga docent, kindercoach en moeder.