Een leven lang leren: 'Reflecteren op basisbehoeften stopt nooit'

6 december 2017

‘Het is een bekend patroon om alleen door te ploeteren, juist als het lastig loopt. Maar in een professionele werkomgeving kan dit eigenlijk niet,' schrijft Nienke de Vries. Reflecteren op de basisbehoeften (autonomie, relatie en competentie) is volgens haar een proces dat nooit stopt. Haar blog: 'Zorg jij dat je als leraar de verandering bent, die je bij de kinderen ook wilt zien?' 

Iedereen kent de Self Determination Theory - de psychologische basisbehoeften - van Deci en Ryan. Op de scholen waar ik kom onderschrijven schoolteams ze voor hun leerlingen ruimhartig:

• Autonomie: Je mag precies zijn wie je bent en waar mogelijk zelf verantwoordelijkheid dragen.


• Relatie: Je hoort erbij in de groep. Je bent welkom als je er bent en wordt gemist als je er niet bent.


• Competentie: Wat je kan doet er toe en je krijgt bij ons ruimte om te leren wat je nog niet kan.

Als school werk je voortdurend vanuit de basisbehoeften. Maar daarnaast leer je de leerlingen aan de hand van de basisbehoeften ook reflecteren. Ze krijgen handvatten en leren vaardigheden om het aan te geven als ze zich niet gezien voelen, als ze geen ruimte krijgen of als ze er niet bij horen. Ze leren daar zelf iets aan te doen. Dit, zodat ze later als ze groot zijn ook kunnen aangeven waar ze tegenaan lopen, zodat ze weer kunnen samenwerken, samenleven en samen leren.

Maar reflecteren op deze basisbehoeften is een proces dat nooit stopt. Het gaat je hele leven door. Gek genoeg vergeten teams zichzelf en hun collega’s nog al eens op dit vlak. Dan zie ik leraren die in hun eentje doorploeteren als het lastig gaat, als ze zich niet gezien voelen, als ze niet de ruimte krijgen om eigen koers te bepalen, of als ze iets nog niet onder de knie hebben.

Het is een bekend patroon om alleen te blijven ploeteren als het lastig loopt. Vaak hoor je van een goede vriend of vriendin ook pas na een crisis dat het niet goed gegaan is. Maar eigenlijk kan dit niet in een professionele werkomgeving.

Dus...

Word net zo’n held als je leerlingen die juist van jou leren om goede vragen te stellen. Blijf niet in je eentje doormodderen of mokken in je groep of je kantoor. Deel je zorg, je twijfel of je ongenoegen. Zodat je daadwerkelijk werkt aan je eigen basisbehoeften. Zodat je weer in je kracht kan komen en kan gaan samenwerken, samenleven en samen leren.

Nienke de Vries focust zich in haar onderwijswerk op thema’s als de professionele cultuur en de sociale veiligheid en blogt op haar eigen website Nienke Werkt.