Een gedachte op een stil moment: 'Focus op de inspanning, niet op het resultaat'

3 januari 2015

Carolien Munters is moeder, remedial teacher en kindercoach. Ze deelt tweewekelijks een verhaaltje, op zaterdagochtend. Een korte gedachte, op een stil moment.

'Als je goed je best doet, lukt het je vast!' las ik als commentaar in een rapport van één van mijn leerlingen. Een schreeuwend: ‘WAT DENK JE DAT ZE DE HELE TIJD DOET?’ was het eerste wat in me opkwam.

Laten we er vanuit gaan dat kinderen ALTIJD hun best doen. Het liefst wat zij willen, is hun ouders en leerkracht pleasen. Kinderen weten, uit ervaring, dat een goed resultaat lof met zich meebrengt. Ouders en leerkrachten prijzen het kind de hemel in als het resultaat goed is. Dat kan een afgemaakte puzzel zijn, een tekening, een goed cijfer voor een proefwerk of een hoge score op de Cito toets. Om dit resultaat te bereiken, zeggen ouders: ‘goed je best doen!’ en als het gelukt is, wordt het kind beloond met een compliment (hopelijk niet met materiële beloningen), wat ervoor zorgt dat het kind de volgende keer weer uit alle macht probeert dat goede resultaat te behalen. Met de nodige stress, dat dan weer wel. Angst om het niet goed te doen, om te falen, is het resultaat.

Nog vervelender wordt het voor een kind, als hij een ‘zesjes’ kind is. Hij haalt steeds nét met de hakken over de sloot zesjes. Krijgt hij dan complimenten als: ‘ach, het is in ieder geval voldoende’. Waarbij jouw kind denkt: ‘het is niet goed genoeg’. En nóg vervelender is het voor een kind als zijn broer of zus wél een ‘achtjes’ kind is. Zeg je dan: ‘volgende keer nog beter je best doen dan hè’. Of prijs je het kind met zijn acht hoger de hemel in dan je kind met de zes? Waarbij jouw ‘zesjes’ kind teleurgesteld denkt: ‘had ik ook maar een 8, daar worden mijn ouders wel blij van’.

Als we eens even heel kritisch gaan kijken naar wat we willen voor het kind. Is dat dan een fantastisch resultaat of willen we dat het kind gewaardeerd wordt voor zijn inspanningen? Het lijkt alsof ik jullie aanvoel, want ik hoor massaal: ‘Ee willen dat het kind gewaardeerd wordt in zijn inspanningen’. En welk cijfer daarbij hoort, is van minder belang. Als het kind geploeterd, getobd en gezwoegd heeft en alsnog een 4 haalt: ‘Wauw, wat heb jij ontzettend hard gewerkt. Toen het tegenzat ben je toch door gegaan, knap hoor!'

Focus op de inspanning die het kind levert, en niet op het resultaat. Dat vergt wat oefening, maar hé, doe gewoon even wat beter je best! ;)

Carolien Munters is remedial teacher in het Brabantse Giessen. Dit is haar website. Voor een hulpvraag in onderwijs, opvoeding of ontwikkeling.