Een bestuurder in actie: ‘Het is tijd om door te pakken. En een gezamenlijk geluid te laten horen’

26 november 2014

‘We willen meer ruimte voor kinderen en leerkrachten om een optimale leer- en leefomgeving te realiseren,’ zo stelt Adrie Groot als bestuurder van stichting Flore in zijn wekelijkse blog. Zijn actie #geentoetsdeschooluit – die hij vorige week initieerde en al grote navolging krijgt - is gericht op het voorkomen van data-misbruik in landelijke benchmarking en standaardisatie. Een tweede pijl richt Groot op de Inspectie voor het Onderwijs en de rol die het vervult als toezichthouder en in de waardering van de onderwijspraktijk. Zijn blog: ‘Het is tijd om door te pakken. In gezamenlijkheid.’

"It's time to invest and reinvest in our own professional capital. And it's time toe persuade, push, pull and nudge the public and policy makers to invest in teachers' professional capital as well"

 Met dit statement geven de professoren Andy Hargreaves en Michael Fullan in hun boek Professional Capital (lees hier de Nederlandse vertaling) aan dat het tijd is voor verandering in het onderwijs.

In Nederland zien we talloze initiatieven van vooral gedreven leerkrachten en bestuurders die werken aan goed onderwijs. Initiatieven die vooral gericht zijn tegen de verdere economisering van het onderwijs en voor vergroting van het pedagogisch karakter van leren en onderwijzen. Het is wat mij betreft nu tijd om het niet bij deze fantastische projecten te laten, maar verbinding te zoeken en een gezamenlijk geluid te laten horen uit de hele sector.

De verbinding is eenvoudig te leggen: onze ambitie ligt op kind-niveau. We willen meer ruimte voor kinderen en leerkrachten om een optimale leer- en leefomgeving te realiseren. De actie #geentoetsdeschooluit – waarover ik vorige week sprak - vindt al grote navolging. Ze is gericht op het voorkomen van data-misbruik in landelijke benchmarking en standaardisatie. Een tweede doelstelling is het herijken van het toezicht van de Inspectie voor het Onderwijs. Een eerste initiatief is onlangs opgesteld en gepresenteerd aan Inspectie en PO-Raad. Hierbij worden toezicht en waardering uit elkaar gehaald.

Ook de politiek heeft deze ontwikkeling inmiddels onderkend en opgepakt. In de Tweede Kamer is recentelijk een motie ingediend van de SGP, CDA en D'66 met als onderwerp een herziening van de rol van de inspectie in het basisonderwijs.

Het wetsvoorstel wil de vrijheid van onderwijs beter beschermen door beperkingen van deze vrijheid die niet berusten op in de onderwijswetten aan de scholen gestelde eisen (deugdelijkheidseisen en bekostigingsvoorwaarden), maar op door de Inspectie van het onderwijs (hierna: de inspectie) ingevolge de Wet op het onderwijstoezicht in toezichtkaders uitgewerkte kwaliteitsaspecten weg te nemen.

Voorgesteld wordt het onderscheid tussen de toezichthoudende en de stimulerende taak van de inspectie te verduidelijken, scholen meer duidelijkheid te bieden over de status van de toepasselijke regels, de kwaliteitsaspecten te laten vervallen, de rechtsbescherming tegen negatieve inspectieoordelen uit te breiden en de invloed van de Staten-Generaal op de totstandkoming van het toezichtkader en jaarwerkplan van de inspectie te versterken.

Dit voorstel is een eerste aanzet die echter naar mijn mening niet ver genoeg gaat. De inspectie van het onderwijs zal zich onafhankelijk moeten maken. De onderzoeksrapporten van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) en de Commissie van Vliet hebben de grote noodzaak in andere sectoren reeds aangetoond.

Verder zal de waardering van het onderwijs niet belegd moeten worden bij de inspectie, maar bij lokale stakeholders zoals leerlingen, leerkrachten en ouders. Eventueel aangevuld met de bevindingen van een intern kwaliteitszorgsysteem.

Het initiatief van de Tweede Kamer verdient alle lof, maar verder doorpakken op deze ontwikkeling is absoluut noodzakelijk om kinderen en leerkrachten echt ruimte te geven voor goed onderwijs.

Adrie Groot is voorzitter College van Bestuur van stichting Flore in Heerhugowaard, dat onderwijs biedt aan 7.600 leerlingen, verdeeld over 30 basisscholen in Noordholland.