Een baby als leraar? Mary Gordon laat via Roots of Empathy zien wat er gebeurt…

27 augustus 2016

Het roept misschien vraagtekens op: een baby als leraar. Toch is dat de pijler waarop Mary Gordon – een autoriteit op het gebied van empathie-ontwikkeling - haar programma heeft gebaseerd. Kinderen leren door Roots of Empathy – dat op scholen in Canada en Australië al breed is gecultiveerd - beter met elkaar om te gaan. Het werkt preventief ten aanzien van gewelddadig en agressief gedrag.  Mary Gordon zelf is op zaterdag 3 september voor een congres in Nederland, in Driebergen. Docente Sarina Hoogendam verzorgt in dit artikel al een eerste introductie van haar werk, te beginnen met een fragment van haar laatste boek.


Uit:  Roots of Empathy, changing the world child by child

De pauze is voorbij en de kinderen van groep 5 komen luidruchtig het klaslokaal binnen, vol van het buitenspelen. De leerkracht wil net haar hand opsteken - het teken voor de kinderen om stil te worden - als de kinderen de Roots of Empathy-instructrice zien die een groene deken op de vloer legt. Bij toverslag zijn de kinderen rustig. Ze gaan in kleermakerszit om de deken zitten. De groep wacht gespannen. Dan gaat de deur open en een jonge moeder met haar vijf maanden oude baby staat in de deuropening. De baby wringt zich in haar armen en zijn beentjes trappen tegen haar lijf. Hij is duidelijk opgetogen. Spontaan begint de groep te zingen. Hallo Tomas hoe gaat het, hoe gaat het, hoe gaat het? Hallo Tomas, hoe gaat het? Hoe gaat het met je vandaag? Tomas en zijn moeder lopen om het kleed en begroeten één voor één de kinderen. Dan legt moeder Tomas op zijn buik op het kleed en gaat ze zitten. De kinderen wachten vol spanning af wat Tomas gaat doen.

Het is tijd om vragen te stellen aan moeder over de ontwikkeling van Tomas de afgelopen maand. Wat is er veranderd sinds de laatste keer dat ze Tomas hebben gezien? Heeft hij al gelachen? Heeft hij nieuwe dingen gegeten? Kan hij al omrollen? Is zijn eerste tandje al doorgekomen?

De instructrice knielt op het kleed en houdt een speeltje omhoog. Tomas heeft er de vorige keer geen enkele belangstelling voor getoond. Het is bedekt met felgekleurde patronen en verschillende stoffen. Als je het rammelt hoor je een prachtig rinkelend geluid. Het is een speeltje dat meerdere zintuigen stimuleert. In een eerdere les heeft de instructrice de kinderen geleerd dat baby’s leren via hun zintuigen. Door prikkels in de omgeving maken zenuwcellen verbindingen. Terwijl de kinderen kijken naar de reacties op Tomas’ gezicht en lijf knippen ze met hun vingers, een simulatie van de elektrische stroompjes die nu in de hersenen van Tomas plaatsvinden om de zenuwcellen te verbinden. De kinderen begrijpen dat Tomas wat hij ziet en hoort moet coördineren om het speeltje te vinden, net als zij het rondtrappen van de pedalen moesten coördineren met hun evenwicht toen ze leerden om te fietsen. Ze kijken aandachtig toe hoe Tomas probeert te lokaliseren waar het geluid vandaan komt. En als zijn ogen het speeltje hebben gevonden, knippen ze opnieuw met hun vingers, vergezeld met opgewonden aanmoedigingen. Kom op Tomas, je kunt het! Tomas’ hersenen groeien en de kinderen zijn getuige van dat moment. Tomas’ moeder is onder de indruk van de belangstelling van de kinderen voor de ontwikkeling van Tomas, en geroerd door de vreugde die ze hebben in elk nieuw ding dat Tomas leert.

De kinderen hebben zich een week voor Tomas’ komst samen met de instructrice voorbereid en voorspeld wat Tomas allemaal zou kunnen. In de week na Tomas’ komst zullen ze samen met de instructrice onderzoeken wat ze hebben geleerd en hoe dat in verbinding staat met hun eigen ontwikkeling en gevoelens. En dan, de grote sprong, besef beginnen te krijgen van de gevoelens van hun klasgenoten.

Tomas en zijn moeder komen dit schooljaar elke maand bij deze klas op bezoek. De kinderen worden begeleid door de instructrice om hen te leren kijken naar de ouder-kind relatie, de ontwikkeling en het temperament van de baby, hun eigen temperament, en dat van hun klasgenoten. Ze zullen leren over veilig opgroeien en onderzoeken welke gebeurtenissen en omstandigheden invloed hebben gehad op hun eigen veiligheid en welbevinden. Ze zullen ontdekken dat je de relatie met een ander kunt verbeteren door inzicht te hebben in je eigen emoties en dat van anderen.

Dit was een fragment uit het boek ‘Roots of Empathy, changing the world child by child’ van Mary Gordon. Ze ontwikkelde het programma vanuit haar overtuiging dat alleen het aanleren van empathie bij kinderen de oplossing is voor geweld en de agressie. Negen onafhankelijke onderzoeken bevestigen dat er minder wordt gepest en minder agressie is op scholen die deelnemen aan het programma. Het programma is ingevoerd op scholen in Canada en Australië, en ook enkele scholen in Europa zijn ermee gestart.

Mary Gordon geeft lezingen over de hele wereld en is binnenkort in Nederland. Ze is keynote-speaker op een besloten congres van Ashoka Nederland, op zaterdag 3 september in Driebergen. Toch zijn er voor lezers van hetkind enkele plaatsen beschikbaar. Heb je belangstelling om dit congresdag (9.00 – 16.00 uur) bij te wonen? Stuur dan een email naar [email protected] voorzien van een heldere motivatie.

Darren was het oudste kind dat Mary ooit had gezien in haar Roots of Empathy-programma. Hij zat in de tweede klas van het voortgezet onderwijs en was al twee keer blijven zitten. Hij was twee jaar ouder dan zijn klasgenoten en een beginnend baardje sierde zijn kin. Ze kende zijn verhaal. Zijn moeder was voor zijn ogen vermoord toen hij vier jaar was, en sindsdien had hij in veel verschillende pleeghuizen gewoond. Darren zag er gevaarlijk uit, want hij wilde iedereen laten zien dat hij hard was. Zijn hoofd was kaalgeschoren, op een paardenstaart bovenop na, en een tatoeage sierde de achterkant van zijn hoofd.
De instructrice had die dag uitleg gegeven over verschillen in temperament. Ze nodigde de jonge moeder die op bezoek was met haar zes maanden oude baby Evan uit om haar gedachten over Evans’ temperament te delen. Ze vertelde de klas dat Evan het liefst met zijn gezicht naar voren in de draagzak wilde en niet tegen haar aan kroop. Dat ze eigenlijk liever een baby had gehad die meer van knuffelen hield. Toen de les stopte vroeg de moeder of iemand de baby wilde dragen in de draagzak, die groen was met een roze randje. Tot iedereens verbazing bood Darren aan het te proberen en terwijl de leerlingen hun lunch pakten, gespte hij de draagzak om. Hij vroeg of hij Evan erin mocht doen en een beetje aarzelend gaf moeder hem de baby. Darren tilde Evan in de draagzak, met zijn gezicht naar hem toe. De baby kroop meteen tegen hem aan. Darren nam hem mee naar een rustig hoekje en wiegde hem een poosje heen en weer. Uiteindelijk kwam hij terug naar plek waar de moeder en de instructrice stonden te wachten en hij vroeg: Als er nog nooit iemand van je heeft gehouden, denken jullie dan dat je nog steeds een goede vader kunt zijn?

No one is born hating another person because of the colour of his skin, or his background, or his religion. People must learn to hate, and if they can learn to hate, they can be thaught to love. For love comes more naturally to the human heart than the opposite. -Nelson Mandela-

 

Wil je meer weten over Mary Gordon?

Kijk dan op de volgende pagina’s
Wikipedia
Ashoka

Ashoka draagt op wereldwijde schaal bij aan sociale oplossingen. De strategie bestaat ten eerste uit het vinden van sociaal innovators die een volledig nieuwe en schaalbare innovatie hebben. De tweede pilaar van onze strategie richt zich op het vergroten van het aantal changemakers. Daarom zoeken we sinds 2011 naar Changemaker scholen. Ten derde werken wij samen met internationale bedrijven om binnen bepaalde sectoren innovaties te versnellen.