'Dit was een les die ik gaf met tranen in mijn ogen. Diepe, rauwe gesprekken werden in deze klas gevoerd'

25 september 2016

Een leerlinge beweert op tapes opnames van gesprekken met docenten te hebben. Xandra van Hooff, die haar lesgeeft, is totaal van slag. Niet omdat ze twijfelt aan haar eigen integriteit. 'Wat me raakte was hoe anderen mij hierdoor zouden beoordelen. Ik raakte overstuur door wat ze over mij zouden kunnen denken. Deze leerling raakte bij mij een stuk sociale faalangst, dat zo groot was dat ik er blijkbaar van wakker lag.'

Het leek een film, een slechte scène uit een film…. Ik liep vanuit school naar het kantoor van de groepsleiding om de dag na te spreken. De schooldag was voor mij rustig verlopen. Ik was met name benieuwd hoe het op de leefgroep was. Er was enige consternatie rondom Saskia ontstaan. Zij was in de middag op de groep gehouden omdat ze een taperecorder op het verlaagde plafond in haar kamertje hadden gevonden. Daarmee nam ze naar eigen zeggen al enige tijd gesprekken op tussen haar en de groepsleiding. Gesprekken die ze wilde gebruiken om aan te tonen dat ze het niet goed met haar voorhadden en die ze dus openbaar ging maken. Wellicht al in omloop had gebracht.

Ik liep naar binnen, wilde rustig aan tafel gaan zitten en zonder dat ik het aan zag komen was daar de boodschap: ‘Ze heeft jou ook getaped.' Mijn wereld stond stil, ik voelde mijn hart bonzen in mijn keel. Ik had al veel meegemaakt. Ik was bedreigd, bespuugd, geschopt en uitgescholden… Maar dit? Ik schudde mijn hoofd vol ongeloof.

Ze had gesprekken van me opgenomen? Van mij? Wat wilde ze daarmee aantonen? Ik kon het niet bevatten, niet begrijpen. Ik voelde me naakt en vernederd. Ik wist niet welke informatie ze had; welke gesprekken er op school waren opgenomen. Of en hoe de opnames waren verknipt. Of mijn naam inmiddels te grabbel was gegooid op internet.

Ik voelde hoe mijn bloed ging koken, hoe ik in een soort tunnelvisie terechtkwam, mijn gedachten in rondjes draaiden. Ik raakte geobsedeerd, kon nergens anders meer over praten, bleef maar vragen en wilde alles weten…. véél meer weten dan er aan informatie beschikbaar was. Ik had het er zwaar mee.

Eenmaal thuis bleef de spanning, ik kon er niet van slapen. Met wallen onder mijn ogen kwam ik de dag er na op school. Gespannen sprak ik er met mijn collega’s over. Herhaalde de zinnen die die nacht in mijn hoofd hadden rondgespookt. Ik was blij dat de groepsleiding me wist te melden dat de wijkagent er rond tien uur zou zijn zodat ik aangifte kon doen. Ik wachtte vol ongeduld af.

Het gesprek met de agent verliep niet zoals ik dacht. Er was nog geen bewijs. Enkel de gevonden taperecorder en Saskia’s verhaal dat ze verschillende tapes thuis had, met daarop gesprekken met mij en andere mensen. Zolang er geen bewijs was dat ze bestonden, kon er niets gedaan worden. Aangifte was pas mogelijk als er inderdaad geluidsfragmenten op internet zouden verschijnen. Enkel het hébben van geluidsopnamen was niet strafbaar.

Ik had gewoon geen woorden voor de storm die in me woedde. Met een bak koffie nam ik daarna het gesprek nog eens door. Draaide mijn gevoel ‘van de situatie weg’ en richtte me op mezelf. Waarom had me dit zo geraakt? Zo gekrenkt? Zo van mijn stuk gebracht? Ik besefte dat ik meer dan honderd procent zeker wist dat ik niets verkeerds had gezegd. En dat ze moeite moest doen om er überhaupt een negatief gesprek van te maken, ‘waarin ik haar onderuit probeerde te halen’, zoals ze het zelf had genoemd. Ik twijfelde niet aan mijn intentie en ook niet aan de manier van gespreksvoering.

Wat me raakte was hoe anderen mij zouden beoordelen. Ik raakte overstuur door wat ze over mij zouden kunnen denken. Ze raakte hier een stuk sociale faalangst aan dat zo groot was dat ik er blijkbaar van wakker lag, ook al had ik nog geen bewijs dat het überhaupt bestond.

Ik wist dat er een les in zat, voor mij en wellicht ook voor mijn leerlingen. Terwijl mijn koffie koud werd, richtte ik me voor het eerst weer op mijn klas. Ik keek naar binnen. En  besefte dat, hoewel Saskia onder deze omstandigheden nog niet terug kon komen, ik de komende weken waarschijnlijk minder ‘open’ voor de klas zou staan. Daarom besloot ik om een sociale vaardigheidsles te besteden aan hoe ik me voelde en of anderen dat herkenden. Het werd een les over internet-pesten en de gevolgen ervan.

Het waren ‘echte’ gesprekken die hier gevoerd werden. Diepe, rauwe, echte volwassen gesprekken waarbij pijn en schaamte niet vermeden werden. Dit was een les die ik gaf met tranen in mijn ogen. Een les over eerlijkheid, vertrouwen en de pijn die het doet als dat beschaamd wordt. Een les over vergeving, loslaten en de mening van anderen van je afzetten. Een les zo waardevol dat ie een gouden randje kreeg. Een les die ik, ondanks of dankzij de aanleiding, absoluut niet had willen missen.

Al vroeg ik vooraf wel even na of er geen opname-apparatuur in de buurt was...

De kracht van Xandra van Hooff ligt in het leggen van verbanden tussen mensen, relaties en systemen. Op haar website www.xandravanhooff.nl staat meer te lezen.