De vanzelfsprekendheid van ons onderwijs en zijn 'Self-Fulfilling Prophecy'

14 mei 2012

Veel mensen begrijpen de educatieve waarde van 'vrij spel en ontdekkend leren'. Zij zijn van mening dat de eigen wil van kinderen een positieve stimulans vormt voor hun ontwikkeling, hun leren en hun plezier in het leven. Toch neemt het traditionele onderwijs en andere door volwassen geleide activiteiten die gemodelleerd zijn naar dit onderwijs een  groot deel in van het leven van onze kinderen. Waarom is het zo moeilijk om deze tendens te keren?  De Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Peter Gray schreef er in 2010 een artikel over.

Zoals sociaal-psychologen vaak beschrijven doen mensen extreme dingen om voor normaal aangezien te worden. Als we ons anders gedragen dan de norm kunnen we door anderen afgewezen worden en dat is voor ons als sociale wezens heel pijnlijk. Als iedereen in een cultuur de voeten van meisjes inbindt en ze hiermee kreupel maakt zullen zelfs ouders die hier op tegen zijn dit doen om van hun dochters geen buitenbeentjes te maken. Als alle kinderen in de buurt naar een traditionele school gaan, kan een kind vreemd gevonden worden als het iets heel anders doet en ouders kunnen niet alleen als raar, maar zelfs als nalatig bestempeld worden.

Een typisch voorbeeld voor de mate waarmee we een kind identificeren met zijn school is een willekeurig gesprek tussen volwassenen en een kind, of een poging daartoe: “In welke klas zit je? ” “Wat is je favoriete vak?” “Is je leraar aardig?” “Vind je het fijn dat je weer naar school mag?” We moeten geheel nieuwe manieren vinden om met kinderen te praten die niet naar een dergelijke school gaan. Nieuwe scholen die gebaseerd zijn op hele andere beginselen dan die van reguliere scholen trekken relatief weinig leerlingen, zelfs onder degenen die in de principes geloven, vanwege de angst om iets te doen wat als abnormaal gezien kan worden. Kinderen die een beslissing nemen om naar dergelijke school te gaan moeten ondersteuning krijgen om die vrees te kunnen weerstaan. En hun ouders hebben die steun zelfs nog harder nodig.

Self-Fulfilling Prophecy

Het reguliere onderwijs leert manieren van denken en handelen aan die zijn eigen aannames bevestigen en omzetten in ‘Self-Fulfilling Prophecies’ (zelfvervullende voorspellingen). De aannames lijken waar te zijn, omdat ze getoetst worden binnen het kader van regulier onderwijs en door criteria die zijn vastgesteld door dit onderwijs. Hier is een voorbeeld van een dergelijke aanname: Scholen moeten kinderen motiveren om te leren. Ik heb talloze malen ondervonden dat ouders vinden dat niet-reguliere scholen goed zijn voor ‘gemotiveerde kinderen’, maar niet voor hun kinderen. Omdat hun kinderen ‘niet gemotiveerd’ zijn. Zelfs kinderen denken dit. Ze zeggen dingen als: “Ik heb leraren nodig die me een schop onder mijn kont geven anders doe ik de hele dag niets”. Waarom hebben mensen in onze cultuur het idee dat  kinderen van de schoolleeftijd niets zullen leren wanneer ze aan hun lot worden overgelaten? Bijna niemand denkt dat van kinderen die jonger zijn dan de schoolleeftijd of van kinderen tijdens onze lange ontstaansgeschiedenis als jagers-verzamelaars.

Een van de redenen voor dit idee, dat kinderen van schoolgaande leeftijd niet gemotiveerd zijn om te leren, is afkomstig uit onze culturele aanvaarding van de definitie van leren binnen het schoolsysteem. Als het leren wordt gedefinieerd als het doen van opdrachten voor school of werk wat daarop lijkt, dan is het zeker waar dat kinderen die “ontschoold” worden of kinderen op Sudbury scholen weinig tijd besteden aan “leren”. In plaats daarvan besteden ze hun tijd aan spelen en verkennen, op onvoorspelbare manieren, en ze leren de culturele kennis en vaardigheden als een neveneffect. Een andere reden voor deze visie is dat kinderen die hun dag op een reguliere school doorbrengen met het doen van testen en werk dat ze niet graag willen doen, zich aan het einde van de dag, in hun vrije tijd, ontspannen, stoom afblazen of afreageren, zoals hun ouders doen na een stressvolle dag op het werk. Dit verstoort de mogelijkheid om zich volledig in te zetten in het soort spel, onderzoek en gesprek dat we als meest educatief kunnen bestempelen. Een ander voorbeeld van een ‘Self-Fulfilling Prophecy’ is deze: Goede prestaties op school voorspellen toekomstig succes. Wij hebben deze voorspelling uit laten komen door een wereld voor kinderen in te richten waarin “succes” als goede prestaties op school gedefinieerd wordt. De taak van kinderen is om goede cijfers op school te halen, en er zijn tal van beloningen om ze hiertoe aan te zetten. Lees verder 

Dit artikel is een vertaling van ‘Why Schools Are What They Are II: Forces Against Fundamental Change’. Dit artikel verscheen eerder als blog van Peter Gray op de website van Psychology Today. Peter Gray is professor aan de Universiteit van Boston, en een specialist op het gebied van evolutionaire- en ontwikkelingspsychologie. Hij schreef onder andere een leerboek getiteld Psychology, thans in zijn 6de druk. Vertaling is van Waarom Onderwijs? / De Kampanje