De pedagogiek van verhalen – docenten over Tina Rahimy’s boek Verborgen verhalen

6 mei 2019

Dr. Tina Rahimy is lector Sociaal werk in de superdiverse stad aan de Hogeschool Rotterdam. In haar onlangs verschenen boek Verborgen verhalen bekijkt zij aan de hand van haar vroegere leermeesters en haar eigen docentschap met een filosofische blik de verhouding tussen docent en student. Verborgen verhalen – een indringend, persoonlijk en doorleefd boek, stond op de leeslijst van een groep docenten van Hogeschool Rotterdam, die zich in een innovatief leertraject een halfjaar verdiepten in verschillende kanten van pedagogiek. Zij kregen ook een inspirerend gastcollege van Tina Rahimy, die aanzette tot het lezen van het boek. Suzanne Fagel, Michel van der Eijk en Sofie Smeets klommen vervolgens in de pen en vertellen hoe het hen geraakt heeft.

Dit boek gaat over de docenten die Tina’s leven en werk inspireerden. Dit boek gaat dus eigenlijk niet over hoe het is om als vluchteling te moeten aarden in een nieuw land en je daar met vele en lange omwegen door schoolachterstand en vluchtelingverleden op te werken tot filosoof, lector en inspirerende docent. Toch zijn het juist die vluchtelingverhalen die de meeste indruk op mij hebben gemaakt. Zoals Tina’s terloopse mededeling dat ze maar hooguit 10% van wat zij als vluchteling heeft meegemaakt, vertelt, omdat de rest te verschrikkelijk is om te delen. En het verhaal van haar Iraanse lerares, die ontslagen werd omdat zij voor haar jonge leerlinge opkwam toen die zich niet aan de vereiste kledingvoorschriften hield. Of haar vader, die door het Iraanse regime ontslagen werd als docent omdat hij zijn socialistische gedachtengoed te passievol uitdroeg in zijn lessen. De voorbeelden in dit boek zijn niet bedoeld om sympathie op te wekken, maar was voor mij onmogelijk om niet tot op het bot ontroerd te worden door deze verhalen.

Dit boek is doordesemd met voorbeelden uit extreme situaties – lesgeven in oorlogstijd, lesgeven tijdens een restrictief (Iraans) regime, als vluchteling aarden op een nieuwe school in een ander land – waarin individuele docenten tonen hoe zij proberen het goede te doen. Juist deze extreme voorbeelden herinneren ook mij – docent zonder vluchtelingenachtergrond, docent in een veilige omgeving – aan mijn pedagogische taak om zelf een goed mens te zijn en te pogen het goede te doen voor mijn studenten.

Suzanne Fagel

*

Tina vertelt hoe haar ervaringen en alles wat ze heeft mee moeten maken haar gevormd hebben tot wat ze nu is. Haar ervaringen beschrijft ze in een aantal ontroerende verhalen, waar ik soms mijn emoties moeilijk in bedwang kan houden als de koude rillingen over mijn rug lopen.

Kan ik ook zo’n onloochenbare inspirator zijn zoals Ton en haar godsdienstlerares dat voor haar waren? Iemand die zijn studenten de ruimte geeft om zich te ontwikkelen zoals zij willen zijn? Of ben ik onbewust te veel gevangen in ideeën en gedachten waar ik mee ben opgegroeid?

Tina leert me om dichtbij te kijken en te zien dat het gaat om individuele aandacht en je dat je niet altijd hoeft te praten om iets te zeggen. Wat Tina mij vooral vertelt is: durf anders te zijn, neem paden waarvan je niet weet waar ze naar toe leiden en durf te dromen, durf te veranderen...

Michel van der Eijk

*

Soms ontmoet je mensen die een blijvende indruk op je achterlaten. Tina Rahimy beschrijft in haar boek Verborgen Verhalen deze mensen, en hun afdruk in haar. Van haar huidige studenten, tot vroegere leraren, in Iran en in Nederland. Het zijn verschillende mensen, maar allemaal zien ze Rahimy als mens, als persoon. Ik vond het ontroerend en aangrijpend. En het boek zet me aan het denken: wie zijn mijn leermeesters? Wat zijn mijn verhalen? Ik denk aan mijn studenten die me hun toekomst laten zien. Ik ben vaak onder de indruk van wat ze meenemen, en waar ze naartoe gaan. Maar kom ik net zo dichtbij als in Verborgen Verhalen? Houd ik zelf iets achter, of kijk ik niet goed? Ik weet dat ze ook bij mij bestaan, die verhalen van mij als leraar en als leerling, en ik ga ernaar op zoek. Tina Rahimy heeft met haar boek een verlangen naar verhalen in mij gewekt.

Sofie Smeets

Meer over Tiny Rahimy

Het onderzoek van Dr. Tiny Rahimy valt binnen de onderzoekslijn Inclusie van Kenniscentrum Talentontwikkeling.

Openbare les
Op 19 juni 2018 vond de openbare les ‘Schillen van het verschil’ van Tina Rahimy, lector Sociaal werk in de superdiverse stad plaats. Tijdens deze les verwoordden en verbeeldden Rahimy, dramadocent René Akkermans én studenten van de opleiding Social Work van Hogeschool Rotterdam hun visie op inclusie en uitsluiting in het stedelijke bestaan.

Het onderzoek van het lectoraat baseert zich niet op de aanname dat we louter heden ten dage dienen na te denken over diversiteit. Diversiteit is geen nieuw fenomeen. Het is juist oeroud en in de menselijke geschiedenis hebben we steeds nieuwe manieren bedacht hoe om te gaan met het verschil dat inherent is aan ons menselijk bestaan.

Lector Tina Rahimy verkent een nieuw vocabulaire voor een andere attitude ten opzichte van diversiteit. Het gaat om het schillen van de manier waarop we tot nu hebben gedacht over het verschil; om op zoek te gaan naar nieuwe vormen van communities binnen de dynamiek van het stedelijke leven. Het schillen van het verschil ziet Rahimy als basishouding van het sociaal handelen. 

• Kijk hier de openbare les terug
• Impressie openbare les
• Interview met Tiny Rahimy in Trouw
• Publicatie openbare les

Deze bijdrage is aangeleverd door Monique van den Heuvel MEd, hoofddocent Pedagogiek en Didactiek aan de Hogeschool Rotterdam.