‘De oplossingen zijn deels origineel, deels verfrissend, soms voor-de-hand-liggend, maar allemaal concreet en dat is heel wat’

11 december 2015

Casper Hulshof, docent onderwijskunde aan Universiteit Utrecht, was op 7 december aanwezig bij de presentatie van het rapport van de Nationale DenkTank. De vraag was ‘Hoe kan het leren in Nederland worden georganiseerd en gefaciliteerd, zodat het talent van de individuele leerling tot bloei komt en het leren beter aansluit bij de veranderende omgeving?’ In zijn blog geeft Casper zijn mening over de tien gepresenteerde oplossingen.

Of het nu platforms of denktanks zijn: aan goede intenties en veranderlust ontbreekt het niet als het om onderwijs gaat.¹ Toegeven, ik ben geen groot liefhebber van dergelijke clubs. Ik houd van denken maar dat is heel wat anders dan samen denken. Je loopt al brainstormend in zo’n comité het gevaar dat alle ideeën die een beetje uit de band springen ('Voer overal Chinese les in!', 'Voer een vierdaagse schoolweek in!') in de brei van compromissen het onderspit delven. Het platform Onderwijs2032 is daar misschien een voorbeeld van. Afgelopen jaar heeft een ander platform, de Nationale Denktank, haar werk verricht. Deze denktank heeft nu haar adviesrapport gepresenteerd, en mijn vraag vooraf was natuurlijk of hier hetzelfde voor zou gaan gelden. Dat hoeft helemaal niet zo te zijn, want de Denktank is geen stoffig platform; het is een club blanke twintigers die academisch geschoold, ‘jong en getalenteerd’, en afkomstig uit diverse disciplines is. Een tikje eenvormig ook, wellicht. De slogan van de Nationale Denktank is: 'creëert praktische oplossingen voor maatschappelijke problemen'. Raar woord eigenlijk: ‘creëren’. Je zou denken dat een denktank oplossingen bedenkt en niet creëert, anders had het wel de Nationale Creëertank geheten. Maar toch: praktische adviezen, daar kan het onderwijs er best wat van gebruiken.

Op 7 december presenteerde de Denktank die adviezen in een document getiteld 'Lees Wijzer' en ook tijdens een drukbezochte bijeenkomst. Veel media hadden er al aandacht aan besteed. Met de PR van de Denktank zit het wel snor, en visueel is het advies ook prachtig. Daarbij is het een goed leesbaar, in eenvoudige taal geschreven rapport. Elke gepresenteerde oplossing wordt bijvoorbeeld ingeleid met een kort verhaaltje over leraren als meneer Jansen en leerlingen als Khaled en Anna. De tekst moet tenslotte lees- en uitvoerbaar zijn voor iedereen. Mijn doel is om in deze blog de gepresenteerde adviezen (de ‘tien oplossingen’) samen te vatten en te voorzien van enig commentaar.

De algemene vraag die de Denktank zichzelf stelde was: Hoe kan het leren in Nederland worden georganiseerd en gefaciliteerd, zodat het talent van de individuele leerling tot bloei komt en het leren beter aansluit bij de veranderende omgeving. Die vraag is niet heel anders dan die van het platform Onderwijs2032. Daarom is het leuk om de oplossingen van de Denktank te bekijken. Die zijn deels origineel, deels verfrissend, soms voor-de-hand-liggend, maar allemaal concreet en dat is heel wat. Minder aandacht voor visioenen en vergezichten, en meer voor apps en actiecomités. Aan sommige ideeën wordt zelfs al gewerkt. Het antwoord van de Denktank bestaat uit tien oplossingen, die ruwweg over vijf thema’s te verdelen zijn. De thema’s geven de reikwijdte van de oplossingen aan: van ‘leren voor school’ (baby’s en peuters) tot ‘leren buiten school’, hoewel leren voor school natuurlijk ook leren buiten school is. Het thema ‘balans in leerdoelen’ lijkt sterk op ‘effectiever leren op school’. Als vijfde thema met ook maar één bijbehorende oplossing lijkt het wat overbodig. De thema’s zijn dus niet erg interessant, de oplossingen des te meer.

Lees verder

Casper Hulshof  is psycholoog en is als docent onderwijskunde verbonden aan de afdeling Educatie van de Universiteit Utrecht. Hij heeft ervaring met experimenteel onderwijskundig onderzoek, en spreekt en schrijft graag en veel over de rol van media en internet in het huidige onderwijs. Dit is zijn blog.