De kinderen van Juf Kiet: een documentaire vol verwachting en - na twee uur - met heel veel (pedagogische) vragen…

15 november 2016

Karin Donkers las de aankondiging van De kinderen van Juf Kiet, een documentaire waarover hoog wordt opgeheven. Vol verwachtingen bekeek ze de film, als collega-lerares, als betrokkene, in een exclusieve voorvertoning. En na twee uur viel ze stil. 'Deze film roept zoveel vragen bij me op. Ik wil nu eigenlijk het liefst samen met juf Kiet de documentaire nog eens bekijken. Gewoon om te zien wat het met haar doet. Wat zij zelf ziet en hoort.'

Iedereen heeft een goede juf nodig. Leanne, Jorj en Branche zijn kinderen in de klas van Juf Kiet. Ze komen uit landen als Irak, Eritrea en Syrië. In de veilige, liefdevolle en inspirerende omgeving van het klaslokaal in het Brabantse Hapert bloeien de kinderen op, die onzeker en angstig binnenkomen, en groeit hun zelfvertrouwen.
De kinderen zijn soms zelfs agressief en in ieder geval erg getraumatiseerd als ze bij juf Kiet in de klas komen. Maar de veilige, liefdevolle en inspirerende omgeving van het klaslokaal werkt helend. Deze vluchtelingen worden weer kinderen die graag spelen en leren: niet alleen woordjes en rekenen, maar ook hoe je samen problemen oplost en elkaars verschillende afkomst respecteert. Deze hartverwarmende film laat zien hoe in de klas van juf Kiet de hele wereld samenkomt en de integratie begint.

Met deze aankondiging en de link - verkregen via het bloggerscollectief van onderwijsplatform hetkind - kijk ik na een werkdag als leraar PO naar de documentaire 'De kinderen van juf Kiet' Ik heb hoge (pedagogische) verwachtingen na het lezen van deze aankondiging en al bijvoorbaat een diep respect voor een juf die zich een jaar lang wil laten filmen. Ik denk terug aan mijn tijd als schoolleider en de klassenconsultaties die ik mocht doen. Het filmen van deze bezoeken was voor een flink aantal leerkrachten toch een 'dingetje'.  En dan een jaar lang jezelf en je leerlingen laten filmen, in de wetenschap dat 'heel onderwijs' met je meekijkt over je schouder… Zij zien en horen hoe de leerlingen - uit het zicht en buiten het gehoor van juf Kiet - reageren op hetgeen ze doet of zegt. Of misschien juist wel op wat ze niet doet of zegt en dus nalaat.

Na bijna twee uur zet ik mijn pc uit en merk dat ik wezenloos voor me uit zit te kijken.
En dat is meestal niet iets wat mij snel overkomt. Deze film roept bij mij zoveel vragen op. Ik wil nu eigenlijk het liefst samen met juf Kiet de documentaire nog eens bekijken. Gewoon om te zien wat het met haar doet. Wat zij zelf ziet en hoort.

Ziet zij de reactie van haar leerlingen op hetgeen ze zegt en doet?
Waarom moeten haar leerlingen de afspraken klassikaal opdreunen?
Waarom maakt ze de keuzes die ze maakt?
Wat is er voorafgegaan, waardoor zij gebruikmaakt van een beloningssysteem?

Wat maakt haar zelf blij en waar worstelt ze dagelijks mee?
Hoe lost ze problemen op en hoe deelt ze haar ervaringen?
Van wie krijgt ze hulp en antwoorden op haar vragen?

Waarom wordt er in haar klas niet veel meer gespeeld?
Is er een reden om de leerlingen in rijtjes te laten zitten i.p.v. in een kring?
Is het juist niet fijn om ook de ouders veel meer bij het onderwijs te betrekken?

Ik wil niet direct kritiek leveren op hetgeen ik heb gezien en gehoord. Ik wil het verhaal horen? Het verhaal achter juf Kiet en haar groep. En misschien is dat ook wel wat ik mis en waar ik vragen over heb.

Kent juf Kiet het verhaal, het verhaal achter deze kinderen?
Kennen wij juf Kiet en haar drijfveren, weten we waarom ze het doet zoals ze het doet?
Is het niet essentieel om meer te weten over deze leerlingen?

Ik mis als kijker (en betrokkene) de context.

Het kan toch niet zo zijn dat deze jonge kinderen meteen moeten meedraaien in ons onderwijssysteem? Moeten kinderen zich niet eerst veilig voelen om tot leren te kunnen komen? Hoe zorgen we/ze hiervoor?
Waar is de tolk die in moeilijke situaties kan helpen om de dialoog op gang te brengen?
Waar is de professional die de kinderen kan helpen om hun gevoelens te verwoorden en angsten te bespreken?
Praten is belangrijk, maar is luisteren nu niet eerst even veel belangrijker?

De makers van deze documentaire hebben ervoor gekozen om de documentaire vanuit het perspectief van de kinderen te maken. Wat leren we hiervan? En wat gaan we veranderen in deze groep en op andere scholen waar men werkt met migrantenkinderen?

Dit is een film die vraagt om reflectie, om feedback en om met elkaar in gesprek te gaan over wat men heeft gezien en gehoord. Niet om in te zoomen op de juf, maar wel om van te leren. Om te leren hoe we het (nog) beter voor de kinderen kunnen doen. Hoe we elkaar kunnen ondersteunen, want alle kinderen zijn onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Misschien met meer empathie, meer dialoog, meer spel en meer veiligheid? Hoe pakken we dat aan en hoe gaan we de kennis die we hebben mobiliseren en delen?

Wat mij betreft met deze twee uitspraken in ons achterhoofd.

'Zonder relatie geen prestatie'
'Op het goede moment, de juiste dingen doen, óók in de ogen van de leerling'

Bedankt juf Kiet en de makers van deze documentaire.

Karin Donkers blogt regelmatig over haar onderwijspraktijk op haar eigen blog en binnen het bloggerscollectief van hetkind. Ze is momenteel (tijdelijk) kleuterjuf en was lange tijd schoolleider op de Cocon in Alkmaar.

--

De kinderen van juf Kiet

Geselecteerd voor de Feature-length Competition en Dutch Competition, IDFA (2016)

‘De kinderen van juf Kiet is alles wat het moet zijn: een prachtig, filmisch document van een nauwkeurig geobserveerde verandering in het leven van nog hele kleine mensen die vaak veel te grote dingen hebben meegemaakt.’ – ★★★★★, De Filmkrant

‘Een prachtig observerend document waarin oorlogstrauma’s en kleuterverliefdheid evenveel gewicht krijgen. Ontroerend, geestig en hoopvol.’ – de Volkskrant

Regisseurs Petra en Peter Lataster: “We willen vooral laten zien hoe de kinderen met een nieuwe situatie omgaan. De onwennigheid, de verwarring, het wederzijdse onbegrip. Hoe druk je je uit als je de nieuwe taal nog niet beheerst? Hoe weet je wat je moet doen als je de juf niet kunt verstaan?”


Vanaf 24 november te zien in:

AMERSFOORT • De Lieve Vrouw
AMSTERDAM • Eye
AMSTERDAM • Het Ketelhuis
AMSTERDAM • De Balie
ARNHEM • Focus filmtheater
BREDA • Chasse Cinema
DEN BOSCH • Verkadefabriek
EINDHOVEN • Natlab door Plaza Futura
HAARLEM • Filmschuur
HELMOND • Cacaofabriek
GRONINGEN • Groninger Forum
MAASTRICHT • Lumiere Cinema
NIJMEGEN • LUX
UTRECHT • Filmtheater ’t Hoogt