De introverte leerling ontrafeld: 'Een levendige binnenwereld, maar zeker niet anti-sociaal'

27 december 2015

'In een tijd waarin de focus steeds meer ligt op de sociaal emotionele ontwikkeling van onze leerlingen, wordt het hoog tijd dat de introverte leerling eens wordt belicht', aldus Christiaan van Os. Deze leerling krijgt niet alleen weinig aandacht, maar heeft ook te maken met een sociaal stigma en vele ongegronde vooroordelen. Van Os gaat de stigma's te lijf: 'Introverten zijn niet neurotisch, zij vinden hun eigen gedachten erg prettig en hebben niet veel stimulatie van buitenaf nodig.'

Een introverte leerlingen is een cadeau. Als je tenminste weet hoe je dit cadeautje uit moet pakken. In een tijd waarin de focus steeds meer ligt op de sociaal emotionele ontwikkeling van onze leerlingen, wordt het hoog tijd dat de introverte leerling eens wordt belicht. Deze leerling krijgt niet alleen weinig aandacht, maar heeft ook te maken met een sociaal stigma en vele ongegronde vooroordelen en opvattingen over hoe de introverte leerling in elkaar steekt.

Het wordt tijd om de mythes en (onterechte) vooroordelen over de introverte leerling te doorbreken, zodat we eindelijk meer gebruik gaan maken van de sociale diversiteit die onze klassen rijk is.

Introvert versus extrovert: de hersenen

Volgens verschillende studies is ‘de bedrading’ in de hersenen van een introvert persoon zeer verschillend van die van een extravert persoon. Dat zit als volgt: onze hersenen produceren dopamine als we iets positiefs ervaren. Het is een automatisch beloningsmechanisme waardoor we ons prettig voelen. Extroverte personen hebben veel dopamine nodig om effect te voelen, terwijl introverte personen al bij een veel kleinere hoeveelheid dopamine effect voelen. Waar een extrovert alleen maar ‘geniet’ van meer dopamine, houdt een introvert persoon helemaal niet van teveel dopamine en zal zich bij een te grote hoeveelheid zeer snel moe en overdonderd voelen.

Het voorste gedeelte van de hersenen van een introvert is het meest actief en wordt gestimuleerd door zijn of haar eigen gedachten. Introverte personen genieten van rustige activiteiten zoals lezen, schrijven, schilderen en het analyseren en oplossen van problemen. Dit doen ze het liefst alleen of in kleine groepjes. Bij een extrovert is juist het achterste gedeelte van de hersenen het meest actief. Extroverten worden gestimuleerd door de buitenwereld; ze genieten van lawaai, sociale activiteiten (feestjes bijvoorbeeld) en andere bijeenkomsten met veel mensen. Ze voeren graag het woord in plaats van dat ze rustig luisteren.

Veel gehoorde mythes over introverten

1) Ze zijn verlegen en/of timide: er is een groot verschil tussen verlegen en introvert zijn. Verlegen mensen mijden sociale situaties gebaseerd op angst voor afwijzing. Introverten zijn niet bang voor sociale activiteiten of mensen. Ze hebben simpelweg een goede reden nodig om een gesprek te starten. Ze houden van diepe gesprekken met één persoon, in tegenstelling tot luide groepsgesprekken, vooral als het onderwerp ze niet zoveel interesseert.

2) Ze praten niet vaak: ze houden er erg van om te praten over ideeën die binnen hun interessegebied liggen. Ze vinden het prachtig om te praten met mensen die soortgelijke ideeën of interesses hebben en te participeren in projecten die hun eigen identiteit reflecteren. In alles wat ze doen willen ze een bijdrage leveren aan hun eigen doelen. In grote groepen luisteren ze vaak meer dan dat ze zelf praten en ze denken er vaak eerst goed over na voordat ze hun idee of inzicht met de groep delen. Ze springen niet zomaar een gesprek binnen gebaseerd op een impuls, maar nemen liever even de tijd om na te denken over wat ze denken of gehoord hebben om vervolgens hun mening te delen.

3) Ze geloven dat ze ‘beter’ zijn dan anderen: soms lijkt dit zo te zijn, omdat ze vaak niet meteen reageren of bedenkelijk kijken. Ze nemen alles wat je zegt eerst in zich op en denken er eerst over na. Ze zullen spreken als de tijd voor hen daar is. Ze voelen zich absoluut niet beter dan andere aanwezigen. Ze genieten gewoon rustig van hun eigen stilte en gedachten.

4) Ze zijn neurotisch en/of denken te veel: introverte personen staan bekend om het vele nadenken. Er is een verschil tussen neurotisch zijn en veel nadenken. Introverten vinden hun eigen gedachten erg prettig en hebben niet veel stimulatie van buitenaf nodig om hun eigen gevoelens of gedachten bevestigd te zien.

5) Ze houden er niet van om bij andere mensen in de buurt te zijn: ze houden wel degelijk van gezelschap, alleen vaak wat minder lang omdat ze fysiek minder kunnen verdragen dan een extrovert. Twee uur op een feestje zijn kan uitputtend zijn voor een introvert, terwijl de avond of nacht voor een extrovert niet lang genoeg kan (hoe meer dopamine hoe beter)

6) Ze houden er niet van om sociale evenementen te bezoeken: hier houden ze wel degelijk van, al gaat er voor hen niets boven het nadenken en analyseren van problemen, lezen of hun tijd te besteden aan dagdromen over hun volgende grote idee of project. Ze zijn zeer tevreden en op hun gemak met hun eigen gedachten en ideëen. Ze zijn volledig in hun element door nieuwe dingen te ontdekken, te onderzoeken en te schrijven. Introverten interpreteren en beoordelen situaties ontzettend snel en voelen niet de behoefte of hebben niet de energie om zich urenlang in de buitenwereld te bevinden.

7) Ze zijn raar en/of anders: ze zullen nooit of niet snel de massa volgen. Introverten zijn vaak eigenwijs en volgen hun eigen pad gebaseerd op hun eigen gedachten, analyses en beslissingen. Ze zijn hun eigen leider.

8) Ze zijn saai: voor een extrovert zijn ze misschien saai, omdat een extrovert totaal andere behoeften heeft. Ze juist heel interessant en vol van passie, ideëen en plannen, opgeslagen in hun eigen, drukke geest. Ze communiceren dit alleen niet zo snel naar de buitenwereld.

9) Ze zijn sociaal niet vaardig of zelfs gestoord: ze zijn absoluut niet onhandig, angstig, raar of gestoord. Ze hebben alleen veel minder sociale interactie nodig en juist meer individueel doorgebrachte tijd om te groeien en hun eigen ziel te voeden. Ze voelen zich niet comfortabel tussen grote menigten en/of in luidruchtige, drukke situaties. Massa’s mensen zijn niet hun ‘vriend’. Echter, zet twee introverte mensen samen in een kamer en er ontstaan vaak fanatieke gesprekken over één of meerdere belangrijke onderwerpen (althans belangrijk voor hen!).

10) Zij moeten veranderen om te voldoen aan de verwachtingen van de maatschappij: introverte mensen hoeven helemaal niet te veranderen en dat kunnen ze lichamelijk gezien (dopamine) ook helemaal niet. Veel van onze grootste leiders en uitvinders waren en zijn introvert. We moeten hun unieke bijdragen omarmen en hen hun gang laten gaan om te bloeien. We moeten hun talenten gebruiken, hun behoeften respecteren en ze laten zijn wie ze bedoeld zijn om te zijn.

Hoe zou een docent om moeten gaan met een introverte leerling?

1) Geef een introverte leerling de mogelijkheid om te leren op zijn of haar eigen manier

2) Dwing ze niet (altijd) tot groepswerk, maar laat een introverte leerling zijn of haar eigen manier kiezen om optimaal te presteren.

3) Leg aan andere leerlingen uit dat het oké is om wat stiller te zijn (er is immers niets mis met een beetje stiller zijn en bezig zijn met je eigen gedachten en gevoel)

4) Realiseer je dat niet elke leerling behoefte heeft aan interactie met veel mensen (tegelijk) en laat de leerling zien dat je dit volledig accepteert.

5) Dwing leerlingen niet om ‘socialer’ gedrag te vertonen en wanneer je in gesprekken met collega’s de leerling in kwestie bespreekt, zeg dan zeker niet dat hij sociaal wat achterloopt of sociaal zwak is. Er is sociaal, emotioneel of qua ontwikkeling niets mis met een introverte leerling.

6) Bied introverte leerlingen de mogelijkheid om dingen uit te zoeken en moedig ze aan zich in hun interesses te verdiepen. Een voorbeeld hiervan is dat veel introverte personen liever schrijven dan spreken; hier kun je qua opdrachten in de klas op inspelen.

Lees verder.

Christiaan van Os geeft met ontzettend veel passie en plezier les als docent economie / M&O op het Mendelcollege te Haarlem. Op zijn website schrijft hij blogs en geeft hij online trainingen aan collega’s, om ze te inspireren (nog meer) de docent te worden die ze graag willen zijn.