De inspecteur spreekt: 'Voorkom als leraar dat je slaaf wordt van methode, de toetsen, of … de inspectie'

19 juli 2015

Daar waar schoolleiders en onderwijsinspecteurs zich nog wel eens  laten uitdagen om elkaar als opponent te zien, kiezen Gérard Zeegers en John Rohde voor professionaliteit en partnerschap. Zeegers, werkzaam op OBS De Bonckert in Boxmeer, had 'zijn' inspecteur uitgenodigd om hem te vergezellen naar een Masterclass van Pasi Sahlberg, begin 2013 in Deurne. 'In Nederland kennen leraren, net als in Finland, veel vrijheid waar het de inrichting van het onderwijs betreft. Zorg dus dat je je eigen keuzes kunt maken. Voorkom dat je een slaaf wordt van de methode, de toetsen, of… de inspectie.'

Na de Japanse lessen van meester Kanamori in de vroege herfst van 2012, was het hartje winter 2013 de beurt aan meester Salhberg om Nederlandse leraren, schoolleiders en beleidsmakers te inspireren met zijn Finse lessen. Gérard Zeegers was erbij. Hij had ‘zijn’ inspecteur John Rohde uitgenodigd om hem te vergezellen. Uitgangspunt daarbij is voor beiden het handhaven, dan wel verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Gezamenlijk bezochten zij de lezing. Beiden kwamen om te luisteren, te delen en te leren.

This is not an ABC of how to fix a school
Pasi Sahlberg roept scholen steevast op om samen te werken en waarschuwt voor concurrentie. “Finland heeft niet het beste systeem van de wereld. We doen niet mee aan een competitie. Het is niet aan de orde om het Finse en het Nederlandse systeem met elkaar te vergelijken. De afgelopen vijftig jaar hebben we er in Finland samen hard aan gewerkt om een onderwijssysteem
in te richten gebaseerd op vertrouwen. En dat is gelukt. 80% van de Finse volwassenen spreekt zijn vertrouwen uit in onze scholen en leraren. Als je dat afzet tegen de 20% die het parlement scoort en de schamele 10% die men ons ministerie van OC&W toekent, dan is dat een prestatie van formaat,” aldus Sahlberg.

John Rohde is aardig op de hoogte van de Finse context en kent natuurlijk de Nederlandse. Als Rohde spreekt over vertrouwen, dan wijst hij op de vrijheid en verantwoordelijkheid die Nederlandse leraren en directeuren hebben. ”Daar zie ik veel overeenkomsten.

'De onderwijsinspectie schrijft niet voor hoe een leraar les dient te geven.
Wij nodigen leraren en scholen expliciet uit om eigen keuzes te maken en daar verantwoording over af te leggen aan het bevoegd gezag en aan de samenleving'  

A schoolsystem where everybody has an opportunity to succeed
Sahlberg reist de wereld over om het Finse succesverhaal uit te dragen en om onderwijsgevenden uit te dagen om de juiste doelen te stellen. ”Ik heb gelezen dat Nederland in 2012 wil behoren tot de wereldtop. Ik heb dat geluid de afgelopen jaren in minimaal tien landen gehoord. Stop met denken in die termen. De Finnen doen daar niet aan mee:

We want to have a schoolsystem where everybody has an opportunity to succeed!
En dat staat haaks op de uitspraak “wij willen de beste zijn.”

In zijn lezingen wijst Sahlberg voortdurend op de principiële keuzes die onderwijsgevenden dienen te maken. ‘Meester’ Sahlberg: “De standaardisatie van leren en lesgeven en de verantwoording op basis van toetsen en controle is typerend voor de Angelsaksische werkwijze. Die staat lijnrecht tegenover de Finse, waar leraren zich ontwikkelen in een sfeer van op maat leren en lesgeven en gedeelde verantwoordelijkheid en vertrouwen.

“Over het Finse succes is de meester duidelijk:
‘It’s not a miracle, it’s just common sense work!’”

Hij wijst de Angelsaksische werkwijze onomwonden af en laat niet na om de toegevoegde waarde van de Finse opvattingen uit te leggen. Sahlberg spreekt zich fel uit tegen de almaar toenemende competitie, standaardisatie en doorgeslagen verantwoordingsplicht. Hij noemt het ‘a germ*’, een virus.