De angst en het prachtige risico van onderwijs: 'Met de zekerheid zijn we de twijfel voorbij en stopt ons verder denken'
10 februari 2015
'Zo’n avond doet mijn hoofd weer duizelen van gedachten. En dan moet ik nog aan het boek beginnen.' Jeroen Goes bezocht gisteravond de miniconferentie rondom 'Het Prachtige risico van onderwijs', René Kneybers vertaling van het belangwekkende boek van hoogleraar Gert Biesta. 'Een mooie avond, met vele wijsheden,' zo vertelt hij als schoolleider in het Primair Onderwijs. Jeroen schreef een blog, enkele uren nadat hij het overvolle theater Maitland in Driebergen - andermaal met bijna 300 onderwijsbetrokkenen gevuld - de rug had toegekeerd. Over aangewakkerde angst, die we met de kennis die we tot ons nemen voor onszelf creëren. 'De twijfel als begin van het denken.'Angst
Veel van wat ik weet, is niet zeker.
En bij de woorden die ik schrijf, begint mijn twijfel.
En juist dat laatste is de reden dat ik schrijf.
'De twijfel is het begin van het denken', zo liet Gert Biesta ons gisteravond weten.
En daarin vind ik weer de rechtvaardiging van al deze letters op het scherm.
Angst, zo zag ik het eerder deze dagen in de ogen van enkele gesprekspartners,
de angst voor het onbekende, de angst voor het loslaten,
angst voor vertrouwen in de leerkracht, het kind, of misschien wel de angst voor zichzelf.
Een aangewakkerde angst in de schijnbare zekerheid die we met de kennis die we tot ons nemen voor
onszelf creëren.
Wij zijn de specialisten van het leven geworden, specialisten voor het geluk.
En wanneer ons eigen specialisme te kort komt, zijn er specialisten die ons (in veel gevallen in ruil voor
geld) deze zekerheid kunnen bieden.
Met deze zekerheid zijn we de twijfel voorbij en stopt ons verder denken.
Daarmee ontnemen we tevens het denken van de ander; dit is de zekerheid, dit is de waarheid, verder
denken heeft geen nut.
Onze angst van weleer is ingekaderd.
De bevrijding van de angst, zonder te weten waaraan we nu zijn overgeleverd.
Of zoals Biesta vertelde: Emancipatie als bevrijding of ontsnapping?
In de eerste betekenis geven we ons lot weer in handen van de ander.
We ontsnappen niet, creëren niet onze eigen pad, maar geven het weg; bevrijd én overgeleverd.
Ik zag een angst, en zie die angst zo veel vaker terug keren.
Angst voor het mislukken, niet slagen, het missen van de juiste trein van het levensgeluk, het slagen
voor het leven.
Angst, zo vertelde Biesta nog, is niet de angst alleen voor het loslaten.
Misschien is het wel de angst voor het leven.
Veel van wat ik weet, weet ik niet zeker.
En bij de twijfel begint mijn denken.
En toch, bij de laatste regels zit Biesta tenminste dicht bij de waarheid.
'De angst voor het leven'... Misschien.
Jeroen Goes is schoolleider op De Werkplaats in Bilthoven. Hij blogt ook op zijn eigen site 26.000dagen.
---> Het prachtige risico van onderwijs kunt u hier bestellen.
---> Eerstvolgende onderwijsavond in Driebergen: 11 maart met Anne Speckens.
Over Mindfulness, de toepassing en mogelijke betekenis voor het basis en voortgezet onderwijs’ Klik hier voor aanmelden.
Tweets n.a.v. de miniconferentie Het Prachtige risico van Onderwijs'
Onderwijs je om te bevestigen?Het begint met de bevestiging het is goed dat jij bestaat.Danbeginnen alle vragen en twijfels #prachtigrisico
— Miriam Heijster (@MHeijster) February 9, 2015
@gbiesta vindt vertrouwen hebben in de mens een voorwaarde voor elke pedagoog, anders moet je wat anders gaan doen @NIVOZ — Femke Cools (@CoolsFemke) February 9, 2015
Anita Bruin: uiteindelijk moeten we als docenten de leerling raken! Daar valt of staat kwaliteit van #onderwijs mee. Nav werk @gbiesta
— hetkind (@hetkind) February 9, 2015
Het ministerie is de emancipator die de geëmancipeerde juist afhankelijk maakt stelt @hesterij Niet zoals @gbiesta dat bedoeld heeft. — Arjan Moree (@arjanmoree) February 9, 2015
Als iedereen dit boek gelezen heeft, hoop ik dat mensen ook geïrriteerd zijn en zelf gaan denken. @gbiesta #prachtigerisico
— Frans Droog (@FransDroog) February 9, 2015
@marcelvanherpen gaat prachtig risico aan in gesprek met @gbiesta en @rkneyber Hier gebeurt waar het om gaat @NIVOZ pic.twitter.com/qvPAKoO8RV — Alle van Steenis (@AllevanSteenis) February 9, 2015
@SanderDekker gelooft dat het goed is dat leraren nadenken over het #prachtigerisico en de essentie van onderwijs... pic.twitter.com/A0oeKJ1Mne
— Gérard Zeegers (@GZeegers) February 9, 2015
Geen truc maar de moed om het aan te gaan. Onderwijzen is een kunst. Dank @gbiesta @nivoz mooie mini conferentie. #prachtigerisico — Suzan Baldinger (@suzanbaldinger) February 9, 2015
Dit is de vraag waar ik over na wil denken n.a.v. reflecties van de leraressen en antwoorden van #prachtigerisico pic.twitter.com/pHP7YfexyF
— Henk ter Haar (@HenkTerHaar) February 9, 2015
Gert Biesta: als we teveel weten, dan sluiten we onze ogen voor de toekomst. #prachtigerisico pic.twitter.com/N0r0M15r42 — Jan Tishauser (@JanTishauser) February 9, 2015
#prachtigerisico @gbiesta aan @SanderDekker: 'Ik houd niet van boeken met antwoorden..' pic.twitter.com/DhlXvv2guS
— Annet Kil (@AnnetKil) February 9, 2015
Ik open het prachtige risico van @gbiesta en lees quote van Derrida. Dat smaakt ENORM naar meer. Cc @rkneyber pic.twitter.com/b6YCMdVLgE — Rik Seveke (@RikSeveke) February 9, 2015
Reacties