Creatief denken: 'Geen woorden, maar vragen!'

15 juli 2012

Het is zo verleidelijk om je mening direct te geven. Of als leerkracht te vragen wie het juiste antwoord weet. Eenmaal het juiste antwoord, dan stopt alle denken in de klas en gaan we over naar de volgende activiteit.  Bij creatief denkmodellen als OAV (Overweeg Alle Vragen)  ‘dwing’ je kinderen even afstand te doen van hun eerste mening en laat je ze nadenken over de vragen achter de vraag. Een bijdrage van Rob de Haas.

Met OAV (Overweeg Alle Vragen) en BV (Belangrijkste Vragen) nodig je alle kinderen uit na te denken welke vragen bij een situatie een rol spelen en wat volgens de leerling of de groep de belangrijkste zijn.  Socrates deed niets anders, vaak tot de goegemeente er helemaal tureluurs van werd.  Maar toch, zijn insteek leverde altijd nieuwe en bijzondere inzichten op, doordat het ‘doorvragen’ de anderen dwong dichter bij de kern te komen van zijn standpunt.

‘Waarheidsvinding’ was de drijfveer achter Socrates’ handelswijze. En nog steeds werkt zijn aanpak: de Socratische Dialoog en de Socratische Discussie zijn populaire benaderingen die op televisie en universiteiten regelmatig te volgen zijn.

Voor de klas: Stel, er is binnen de school discussie over al of niet gezonde traktaties bij verjaardagen. In plaats van een traditionele discussie of debat (voor – en tegenstanders bijvoorbeeld), vraag je elk groepje na te denken over de vragen die bij ‘trakteren in de klas’ van belang zijn en waar je antwoord op wilt hebben (3-5 minuten). Daarna laat je ze de vragen prioriteren , een top 3 (2 minuten).

Ieder groepje deelt  vervolgens met de hele klas hun top-3 vragen die door de leerkracht op het bord of smartboard worden geplaatst. Tenslotte kun je de hele klas laten stemmen welke vragen de beste zijn.  Die worden vervolgens in de groepjes weer uitgewerkt.

De ervaring leert dat het even wennen is om niet direct met antwoorden te komen. Maar als ze de smaak te pakken hebben, dan wordt het zoeken naar echt goede vragen een (denk)sport,  het bedenken van antwoorden niet minder … en leren leuk en dynamisch!

Rob de Haas opereert onder de naam Orange Field.  Hij heeft een passie voor leren, creatief denken en Oosterse filosofie. Zijn werk is het trainen, ontwerpen en faciliteren van creatieve (denk)processen, leiderschapstrajecten en kenmerkt zich door  ‘serieuze creativiteit’ met een relativerende glimlach.