'Corrigeren gebeurt op basis van wederzijds vertrouwen en op de juiste toon'

4 juli 2012

Het oog van Erica Aalsma viel op zaterdag 23 juni op een ingezonden stuk  in De Volkskrant. Het artikel droeg de titel ‘Werkmeester krijgt ze wel aan de slag’ en was geschreven door Hans Werdmölder, lector Jeugd en veilgheid bij Avans Hogeschool in ’s-Hertogenbosch. Aalsma, als adviseur betrokken bij het beroepsonderwijs, ontdekte veel raakvlakken. ''We zoeken beiden op eenzelfde manier naar de erkenning van praktijkkennis en ervaring, maar ieder vanuit een andere invalshoek. Ik zie het als een sterke verrijking van het beroepsonderwijs en Hans als een oplossing voor het stoppen van crimineel gedrag bij jongeren.''

De titel van het artikel van Hans Werdmölder maakte me nieuwsgierig, omdat ik in mijn boek ‘de Omgekeerde Leerweg’ ook spreek over werkmeesters die naast leermeesters functioneren in het beroepsonderwijs. En onverwacht deed het universum zijn werk toen ik daags erna een mail kreeg van iemand die Hans kent en mij zijn artikel doormailde. Van het een kwam het ander en vier dagen later zaten we samen aan tafel in een kleine ‘doorgangsruimte’ in Avans Hogeschool.

Een inspirerend gesprek met een gedreven man, die op zoek is naar het vakmanschap van de werkmeester, de interface tussen onderwijs en werk. Een zoektocht naar kwaliteiten die jongeren op weg helpen in een soms moeizaam pad naar volwassenheid. Een mogelijk antwoord op het nog altijd grote probleem van onze maatschappij, waarin laag opgeleide jongeren veel criminaliteit en overlast veroorzaken.

Werdmölder noemt corrigeren als een van de drie hoofdtaken van een werkmeester: “Vervolgens moet hij de jongeren corrigeren en disciplineren. Velen zijn honderden keren gestraft, maar nooit echt gecorrigeerd. 'Een levende mattenklopper', zo noemde de auteur Said El Haji zijn pas overleden Marokkaanse vader.”

Dit citaat deed me denken aan het voorbeeld dat Antoine Nijenhuis gaf tijdens het onderwijscafe van 23 juni jongstleden over het leidende principe van goede onderwijspraktijk die uitdaagt tot zelfkennis, zelfsturing en verantwoordelijkheid. Antoine vertelde over een voorval met het dragen van petjes in zijn klas. De afspraak op school was: geen petjes in de klas. Op een gegeven moment had Antoine twee jongens hun petjes een paar dagen op laten houden. Na een paar dagen had hij hen gezegd: ’Eigenlijk begrijp ik iets niet zo goed. Waarom hebben jullie me niet bedankt dat jullie je petjes mochten blijven dragen?”

Het ter plekke corrigeren, gebeurt op basis van wederzijds vertrouwen en op de juiste toon, betoogt Werdmölder. En dat is precies waar veel jongeren in mijn ogen ook behoefte aan hebben, ook al zullen ze het zelf nooit zo uitspreken. De basis voor het wederzijdse vertrouwen wordt gevormd door de praktijkervaring en –kennis van de werkmeester.

Jongeren – en zeker veel laagopgeleide en/of allochtone - hebben vaak meer achting voor iemand die iets ‘kan’ dan iemand die iets ‘weet’. Helaas erkennen wij deze praktijkkennis veel te weinig. In het beroepsonderwijs maken we er zo snel mogelijk ‘docenten’ van en in het welzijnswerk ‘hulpverleners’.

“Werkmeesters zijn belangrijker dan vijfhonderd welzijnswerkers bij elkaar.” Zo sluit Werdmölder zijn artikel af. Ik sluit me daarbij aan als het gaat om het beroepsonderwijs: laten we ervoor zorgen dat praktijkervaring en –kennis beter gewaardeerd wordt, dat juist de authentieke kwaliteiten van veel professionals in de beroepspraktijk niet verloren gaan door hen in hokjes te stoppen die hen niet passen.

Binnenkort verschijnt de publicatie van Werdmölders lectorale rede, uitgesproken op 22 juni 2012 bij Avans Hogeschool. We hebben afgesproken een gedeelte van onze zoektocht samen af te leggen door een werkgroep te gaan vormen van mensen die net als wij deze kwaliteiten willen herwaarderen en inzetten voor jongeren.

Per 1 januari 2011 is dr. Hans Werdmölder benoemd als lector Jeugd en Veiligheid bij het Expertisecentrum Veiligheid. Naast zijn lectorschap is Werdmölder als senior onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Utrecht, Faculteit Rechtsgeleerdheid.  Werdmölder is cultureel antropoloog en criminoloog. In 1990 is hij aan de VU te Amsterdam gepromoveerd op een longitudinaal onderzoek onder criminele Marokkaanse jongeren. Zijn expertise ligt op het terrein van: Opvoeding en socialisatie van Marokkaanse jongeren, Migratie, Etnische en culturele diversiteit, Eerwraak, Vluchtelingen en mensenrechten.