Column: Welke spiegel wil jij zijn voor je leerlingen?

1 augustus 2015

Xandra van Hooff gelooft in het ontwikkelen van zelfrespect in haar leerlingen. En dat het hard werken is om daar te komen. Niet alleen voor de leerling, maar net zo goed voor de leraar. Immers, ieder mens is zijn hele levende een 'lerende' en het delen van onze leerprocessen is het meest leerzame dat we ze kunnen geven. Xandra stelt de vraag: 'Wat zou er gebeuren als je leerlingen laat zien dat jouw buitenkant niet perfect is?'



'Ik wil wel meehelpen, maar ik wil niet mee op uitwisseling', hoor ik mijn collega naast me zeggen. In de teamvergadering is ons zojuist gevraagd of we mee wilden doen met het nieuwe internationaliseringsproject dat vanaf volgend jaar zal gaan draaien.

Hij licht het toe: 'Ik draag als docent dit project een warm hart toe. Maar ik ben nu eenmaal niet goed in Engels, en dus ga ik liever niet mee naar het buitenland...'

Ik kan het niet laten, ik draai mijn hoofd naar links, en zeg fluisterend tegen hem: 'Daarmee kun je juist een voorbeeld zijn voorde leerlingen.' Daarna ben ik even stil, maar als ik zijn verbaasde blik zie vul ik aan: 'Juist door te doen waar je niet perfect in bentlaat je leerlingen zien dat het oké is om te leren!'

Welke spiegel wil jij zijn voor je leerlingen?

Ik denk werkelijk dat leerlingen het meest leren van de docent die nog niet perfect is maar zijn of haar leerproces hierin deelt. Of het nu het proces is van een doorbrekend bandje, een docent die voor een opleiding bezig is, een docent die laat zien dat hij of zij nog veelte leren heeft in gesprekvoering en daarom de leerlingen vraagt om feedback, of een docent die mee gaat op internationale uitwisseling maar zich onzeker voelt over het niveau van zijn Engelse taal… We hebben onze leerlingen juist groeivermogen aan te leren. We dienen hen niet enkel te laten leren maar ook om hen te activeren om te leren.

En hoe kun je dat beter doen dan door je zelf lerende op te stellen? Je vergelijkt je eigen binnenkant met de buitenkant van de ander. Deze algemene waarheid passen onze leerlingen ook toe. Wat zou er gebeuren als je hen laat zien dat jouw buitenkant niet perfect is? Dat jij ook je onzekerheden hebt?

Zelfrespect krijg je niet door gemakkelijke successen, geeft de Amerikaanse psycholoog Carol Dweck aan. Zelfrespect krijg je wanneer jij je volledig inzet voor iets waar je in gelooft en daartoe al je mogelijkheden inzet. Zelfrespect kunnen we niet aan anderen geven door te vertellen hoe intelligent of goed ze zijn. Het is iets waarmee je jezelf en anderen uit kunt rusten, zodat het zelf verworven kan worden. Dat kun je doen door je leerlingen aan te leren dat bijleren belangrijker is dan 'je overkomen.’ Door ze te leren om van uitdagingen en inspanningen te genieten. En door fouten te zien als de weg naar beheersing van nieuwe kennis.

Wat wil jij je leerlingen leren?

Wil jij je leerlingen leren dat ze imperfectie zien als iets wat ze dienen te voorkomen? Is imago doelstelling een streven voor jouw leerlingen en willen ze slim lijken voor zichzelf en anderen? Of is 'nog niet perfect kunnen' een welkome uitdaging? Als leerlingen een leerdoelstelling aannemen weerspiegelt deze de wil om iets nieuws te leren, nieuwe vaardigheden te beheersen, de kans te lopen fouten te maken en het verlangen om slimmer en beter te worden. Als jij een uitdagende taak aanvaardt betekent dat wellicht ook dat je je eigen onwetendheid tentoonspreidt, dat je fouten kan gaan maken en mogelijk verwarring gaat doormaken. Maar je geeft je leerlingen ook een prachtige kans om zelf ook die keuze te maken!

Wat kun jij nog niet perfect en wat kun jij daarmee aan je leerlingen leren?

De kracht van Xandra van Hooff ligt in het leggen van verbanden tussen mensen, relaties en systemen. Op haar website www.xandravanhooff.nl staat meer te lezen.