‘Als leerkrachten echt geïnteresseerd zijn in het stimuleren van talent zullen ze kinderen actief moeten betrekken bij het leerproces’

29 juni 2017

Time Magazine noemde Alfie Kohn ‘de meest uitgesproken criticaster van het onderwijssysteem dat gebaseerd is op presteren, testen en toetsen, hoge cijfers halen, competitie en uitblinken’. Gabriëlle Jurriaans en Annemiek Verbeek van ouderplatform Kroost interviewden Kohn en ontdekten zijn verfrissende visie op wat hij zelf "progressive education" noemt. ‘Een rijke klas is een klas waar leerlingen samen zoeken naar oplossingen voor complexe problemen’.

Excelleren, achterstanden wegwerken, toptalent stimuleren: aan ambitie geen gebrek in de nieuwe onderwijsplannen van het kabinet. ‘Moreel abject beleid’, zegt de Amerikaanse onderwijsonderzoeker Alfie Kohn over het Nederlandse kabinetsbeleid.

Het eerste jaar op school was alles behalve makkelijk geweest voor Puck (5). Wat dromerig, tweetalig opgevoed en mede daarom wat afwachtend in de klas. Amper reden tot paniek, vonden zijn ouders. Daar dacht de school anders over. In het oudergesprek kregen ze te horen dat ze beter een andere school konden zoeken voor hun zoon. Op basis van zijn score op de cito-toets zou speciaal onderwijs beter zijn, was de conclusie in de lerarenkamer.

Wat de juf er níet bij zei, was dat de betreffende school – in het centrum van een grote stad – al jarenlang de hoogste cito-score van de regio heeft en dat graag zo wil houden. Hoewel basisscholen het formeel niet verplicht zijn, wordt in de meeste kleutergroepen bij vierjarigen een toets afgenomen. Hoe eerder een mogelijke achterstand bekend is, hoe beter – is het idee. Hoge cito-scores zijn sinds het openbaar maken van de gemiddelden alleen maar belangrijker geworden. Hierdoor neemt de druk in de klas toe, op leerlingen én hun onderwijzers, die op hun beurt de hete adem van de inspectie in de nek voelen.
Stapel bakstenen

Een volstrekt verkeerde ontwikkeling, vindt de Amerikaanse schrijver en onderwijsvernieuwer Alfie Kohn (1957). Time Magazine noemde Kohn ‘de meest uitgesproken criticaster van het onderwijssysteem dat gebaseerd is op presteren, testen en toetsen, hoge cijfers halen, competitie en uitblinken’. Kohn is onvermoeibaar in het pleiten voor wat hij progressive education noemt en reist de hele wereld over voor lezingen. Hij schreef twaalf boeken en tientallen artikelen en essays over onderwijs en opvoeding, waaronder The Schools Our Children Deserve en Feel Bad Education. Daarin hekelt hij, op basis van honderden onderzoeken (de bronverwijzingen in zijn boeken beslaan minstens een derde van het totale aantal pagina’s) zowel de ‘moeilijker is beter’-mentaliteit (de lat hoger leggen om leerlingen te stimuleren beter te presteren) als de obsessie met cijfers die zich uit in overmatig testen en toetsen van kinderen. Komend voorjaar is zijn nieuwste boek uitgekomen, The Myth of the Spoiled Child. Een van Kohns bekendste boeken is Punished by Rewards (1999) waarin hij schrijft: ‘Leren heeft geen context meer. We breken ideeën op in kleine stukjes die geen enkele relatie meer hebben met het geheel. We geven leerlingen een baksteen met informatie, dan geven we ze nóg een steen, en nóg een. Als ze afstuderen, gaan we ervan uit dat ze een huis hebben. Wat ze in werkelijkheid hebben is een stapel bakstenen waar ze weinig mee kunnen.’

Lees het volledige interview op KROOST.org

Gabrielle Jurriaans is maker van Kroost, schrijver van columns en opiniestukken met een focus op o.a. empathisch ouderschap, feminisme en maatschappelijke vraagstukken en moeder van twee zoons.

Annemiek Verbeek is politicoloog en journalist en schrijft voor diverse media over met name opvoeding, onderwijs en (geboorte)zorg. Ze zit in de redactie van opvoedplatform Kroost en publiceerde verder o.a. in Het Parool, De Groene Amsterdammer, Vrij Nederland en de Volkskrant.

Dit artikel verscheen eerder op De Groene Amsterdammer