‘We staan, samen met de ouders, echt te genieten van de manier waarop de leerlingen hun presentaties doen’

1 februari 2016

Leerkracht Martijn Sytsma kon niet trotser zijn: op zijn Groene Lyceum in Almelo gaan de leerlingen van klas 3 beginnen met hun portfoliopresentaties. Ze presenteren zichzelf en hun ontwikkeling dan aan hun ouders, coach en een vakleerkracht. Hartstikke spannend natuurlijk, maar Martijn ziet kinderen die enorm gegroeid zijn, die boven zichzelf uit stijgen en die echt aan het oefenen zijn voor de volwassenheid.


Afgelopen week waren op het Groene Lyceum in Almelo portfoliopresentaties of voortgangsgesprekken. We deden het voor de eerste keer en de termen worden nog een beetje door elkaar gebruikt, wellicht bij gebrek aan beter. De kern is dat alle leerlingen, van klas 1 tot 6, zichzelf en hun ontwikkeling presenteren aan hun ouders, coach en een vakleerkracht. Ze vertellen over zichzelf, over wat ze gedaan hebben, waar ze trots op zijn, waar ze veel van geleerd hebben (en wat) en wat ze zelf de komende periode het belangrijkste vinden. Aan de hand daarvan worden dan door de aanwezigen verdiepende of verduidelijkende vragen gesteld. Ik ben zelf mentor/leraar/coach van klas 3 en had in totaal 21 gesprekken van een half uur, verdeeld over 2 dagen. Grotendeels ná de lessen. Geen moment heb ik er ook maar over nagedacht om daar even van te balen. Het was genieten!

De presentaties lopen enorm uiteen. De kortste duurt 3 minuten, de langste zo'n 20 minuten. We zien schetsboeken, powerpoints, een prezi en een moodboard. Er zijn spiekbriefjes, compleet uitgeschreven teksten en er zijn leerlingen die uit hun hoofd vertellen. Maar alle presentaties passen bij hoe de leerling is. De jongen die nooit zoveel zegt, doet dat nu ook niet. Maar wat hij zegt getuigt van zelfinzicht en het vermogen om bijpassende keuzes te maken.  Hij is het trotst op het moment dat hij op stage ging bij mensen die hij nog niet kende... Eng!

Het meisje dat 20 minuten presenteert, doet dat uit haar hoofd, weet haar kwaliteiten, valkuilen, plannen en dromen aan elkaar te verbinden en wij luisteren ademloos. En inderdaad: dromen! Over eigen bedrijven, over reizen, studeren en werken in het buitenland.

Maar hoe dromen en presentaties ook uiteenlopen, alle leerlingen laten zien (in enige mate) zicht te hebben op hun eigen ontwikkeling, hoe die tot stand is gekomen en wat ze nodig hebben.

‘Ik heb altijd oordopjes in om me beter te kunnen concentreren, maar het is ook een manier om alleen te kunnen zijn.’

‘Ik heb ontdekt wat mijn interesses zijn, maar ook wat mijn normen en waarden zijn. Familie, ergens voor gaan en dus ook de tijd ervoor nemen.’

‘Ik kan goed leiding geven, maar vind het moeilijk om de leiding niet te hebben, dan kan het soms niet om mijn manier...’.

‘Ik ben eigenlijk blij dat dat project toen helemaal mislukt is, ik heb daarvan geleerd dat een goede planning maken echt belangrijk is en dat ik niet zo eigenwijs moet zijn.’

We zijn onder de indruk van hoe onze leerlingen in staat zijn hele bewuste keuzes te maken voor wat ze doen.

‘Ik kies ervoor om het deze presentatie niet over mijn cijfers te hebben, dat zit wel goed. Ik wil juist mijn ontwikkeling laten zien.’

‘Ik doe vrijwilligerswerk omdat me dat helpt bij mijn toekomst. Het bedrijf waar ik dat doe staat heel goed op mijn c.v.!’

‘Ik heb toen voor een stage bij een veehouder gekozen omdat ik daar nog heel weinig van wist.’

‘Ik kies straks voor Voeding omdat ik een bijdrage wil leveren aan het oplossen van het voedselprobleem in de wereld.’

En we staan, samen met de ouders, echt te genieten van de manier waarop de leerlingen hun presentaties doen. Alleen dat al laat vaak een enorme groei zien. Die ene leerling die gepest werd op de basisschool, maar nu zonder vrees over zichzelf staat te praten. De leerling die z'n tekst op papier vergeten is, maar niet in de stress raakt en alles uit zijn hoofd doet. Een jaar geleden was hij volledig dichtgeslagen. De leerling die halverwege de presentatie haar tranen niet meer kan bedwingen omdat én presenteren én over jezelf praten eng is. Even een moment neemt. En door de tranen heen dóór gaat. Een ander die na zijn presentatie aan zijn ouders vraagt of ze iets gehoord hebben wat ze nog niet van hem wisten.

Als school inderdaad een 'oefenplaats voor de volwassenheid' is, zoals Gert Biesta het noemt, wat hebben deze leerlingen dan hard geoefend! Man. Wat een parels. Wat een trots. Leerlingen, ouders en leerkrachten!

Martijn Sytsma is leraar sport & bewegen op het vmbo en coach op het Groene Lyceum in Almelo. Dit is zijn persoonlijke blog.