'Waar je vol van zit, moet je ruimte voor maken'

25 januari 2017

Vlak voor de kerstvakantie stapt tekendocente Manja Gruson in een taxi. Ze had net lesgegeven op een joodse school en moest alle indrukken van die les nog verwerken. Ze begint daarom te vertellen. En de chauffeur reageert: 'Wist je dat er meer overeenkomsten dan verschillen zijn tussen het Joodse geloof en de Islam? En weet je dat mijn naam Ismael is, en dat die naam evengoed een Joodse jongensnaam is?' Bij verschijning van haar blog werd Manja overstelpt met reacties. Het werd enorm gewaardeerd en gedeeld op social media. Met haar toestemming delen we het hier ook, omdat het gaat over dat wat ons bindt in plaats van dat wat ons verdeelt.

Eind december 2016. Vandaag werkte ik weer vier uur op de Joodse school waar ik plots als vakdocent literatuur aan de slag mocht met een kunstproject over Chanoeka [Joods feest, ook wel bekend als 'het feest van de lichtjes, red.].

Behoorlijk bevangen door indrukken stap ik na afloop in de taxi die ik besteld heb omdat mijn auto naar de garage is. Ik voel me daas en overspoeld met een collectief verdriet dat niet van mij is en toch ook wel.

Wat een vermeend lichtvoetig project met mooi geïllustreerde Chanoeka-opstellen moest worden, blijkt uit te monden in een creatieve uitlaatklep voor spanningen en onverwerkte indrukken bij de kinderen. Het ene na het andere heftige verhaal wordt aan mij voorgelezen.
Ingrediënten: verbranding, vergiftiging, verraad, legers, ziekenhuisopnames, school in as, onderdrukking, onderduiking, mannen met maskers en wapens en ga zo nog maar even door.

Ik waag hier en daar een poging: 'Misschien is dit niet zo'n geschikt thema voor Chanoeka? En weet je nog wat we over een positief einde hadden besproken?', maar begin me gaandeweg steeds belachelijker te voelen. Als een naïeve, wereldvreemde en bevoorrechte disneyterrorist (alles loopt goed af, het leven is zo slecht nog niet) bekruipt me een gevoel van schaamte. Deze kinderen zitten vol en waar je vol van bent en wat je niet kunt plaatsen, daar wil je plek voor maken. MOET je plek voor maken. Dan maar geen schattige Chanoeka-epistels.

De taxichauffeur is een jonge man (van Marokkaanse afkomst). Ik vertel van de school (want waar je vol van bent, daar moet je plaats voor maken). Hij zegt: 'Wist je dat er meer overeenkomsten dan verschillen zijn tussen het Joodse geloof en de Islam? En weet je dat mijn naam Ismael is, en dat die naam evengoed een Joodse jongensnaam is?'

Hij vertelt dat je nooit iets of iemand kunt beoordelen op basis van wat je ziet. Hij betreurt dat zoveel mensen onderscheid maken. Tussen religies ('Het zijn alleen maar allemaal andere namen voor hetzelfde') tussen culturen, tussen huidskleuren ('Ik heb er niet om gevraagd om in dit lichaam, met deze huidskleur geboren te worden'). Hij betreurt de mens die in afgescheidenheid denkt. Hij zegt: 'We zijn allemaal gelijk'. Hij zegt: 'Religie en systemen zijn gebaseerd op angst zaaien en klein houden'. Hij zegt: 'We zijn gemeenschappelijkheidsgevoel kwijt'.

En ik? Ik begin onbedaarlijk te huilen. Daar, in die taxi, naast Ismael de Marokkaan, die mij ophaalde bij de Joodse school en vertelt dat we allemaal gelijk zijn, maar dat vergeten zijn. En hij zegt: 'Sorry dat ik geen zakdoekje voor je heb'. En, nadat ik hem uit de grond van mijn hart heb bedankt voor zijn wijsheid en dat ik weet dat dit meant to be was dat ik hem moest ontmoeten, zegt hij: 'We moeten gewoon positief blijven'.

Ik hoop dat hij nog heel vaak onbedoeld zijn mooie boodschap zal verkondigen als taxichauffeur. En ik ben blij dat ik hier mijn verhaal even kwijt kon. Want waar je vol van zit... daar moet je plaats voor maken. En ik zeg: 'Spread the word. We zijn allemaal gelijk. Huidskleur, grenzen... Het zijn illusies. Maak ruimte voor elkaar. Leef je in in de ander. Heb lief. Toon je hart.'

'We moeten gewoon positief blijven.'

Warme omhelzing met heel mijn hart, Manja Gruson

Manja Gruson is moeder van twee zoons (10 en 13  jaar). Ze is journalist en gecertificeerd holistisch tekendocent en verzorgt vanuit haar bedrijf Zaak van de Ziel (naschoolse) kinderkunstateliers, en andere zelfexpressie taal- en tekenprojecten op aanvraag.