Verandert muziekles van een creatief vak in een kennisvak?

21 april 2017

Als het aan het nieuwe muziekonderwijs ligt, gaat muziek in de toekomst meetellen voor de Cito-toets en komt er een ‘eenduidige visie op muziek’. Muziekdocent Wim Venema ziet het met lede ogen aan. Zijn mening: ‘De leraar heeft dan niet meer de vrijheid die nodig is om muziek tot de verbeelding te doen spreken. We kunnen nu eenmaal geen cijfers geven op dromen, denken, peinzen, genieten of op eigen wijze iets interpreteren of creëren.’

Muziek telt niet mee voor de Cito-toets, maar als het aan het nieuwe muziekonderwijs ligt, gaat dat in de toekomst wel gebeuren. In het plan van het Ministerie van Onderwijs om ‘meer muziek in de klas’ te krijgen, wordt er van uitgegaan dat er door een ‘eenduidige  visie op muziek’ en een doorlopende vaste lijn op de gehele basisschool het muziekonderwijs  en daarmee de muziek wordt gered.

Muziek dient bovendien meetbaar te zijn, zodat er cijfers kunnen worden gegeven. Muziek verandert op die manier van een creatief vak in een kennisvak. De leraar heeft dan niet meer de vrijheid die nodig is om muziek tot de verbeelding te doen spreken. We kunnen nu eenmaal geen cijfers geven op dromen, denken, peinzen, genieten of op eigen wijze iets interpreteren of creëren.

Wanneer een algemeen geldende visie op scholen gaat bepalen wat goed en fout is op muziekgebied, dan gaat dat ten koste van de verscheidenheid en eigenheid.

Is het competitieve muziekonderwijs van Jet Bussemaker en Joop van den Ende dan alleen nog voor talentjes en niet meer voor alle kinderen? Onderwijs zou niet alleen overbrengen van feitenkennis moeten zijn, maar ook aanzetten en inspireren tot nieuwe gedachten. (Hannah Arendt)

Economie
Steeds maar weer horen we hersengoeroes over taal en rekenen en over het nut van goed muziekonderwijs. Wat is dan goed? Wordt er wel stilgestaan bij de individuele behoeften van het kind? Eerder lijkt het erop dat kinderen worden gereduceerd tot economische eenheden, die meer waard worden doordat er meer kennis in zit.

Maken we van muziek een meetbaar prestatievak, dan verdwijnt de lol in samen ongedwongen muziek maken. Op YouTube zijn genoeg filmpjes te bewonderen van het hedendaagse muziekonderwijs in de klas. Je ziet bijvoorbeeld motorische oefeningen zoals samen klappen, al is dat dan niet ouderwets ‘gewoon in de handen’ maar met boomwackers.

Naar mijn mening staat of valt goed onderwijs met de betrokkenheid van de leraar. We hebben meer behoefte aan gemotiveerde muzikale leraren dan aan prefab bezigheidstherapie.
De leraar zou het kind moeten stimuleren om zelf na te denken en niet het kind iets op te leggen.
Inspiratie inspireert en als de leerkrachten uit arren moede muziek uit een doosje aanbieden, noem het dan beter geen muziekonderwijs.

Wim Venema (1969) heeft een muziekschool voor kinderen, een soort ‘School of Rock’ in Zuidhorn (Groningen). Iedere maand treedt hij met zijn leerlingenbandjes op. http://www.billbaboon.nl/