Vastgelopen

12 oktober 2017

Een internationale trektocht met haar paard, dat was een lang gekoerste droom van Lonneke Bindels. Ze ging op pad, maar liep vast. 

Dit voorjaar zou ik met mijn paard een lange trektocht gaan houden… een paar maanden weg, richting Zuid Frankrijk en - wie weet - Spanje. Planmatig als ik ben had ik alles goed voorbereid. Paard bomproof en in topconditie, bepakking op orde, ikzelf afgetraind en afgevallen. Vol goede moed gingen we op weg 22 april. Van Baarle- Nassau dwars door België richting Noord Frankrijk. En ondanks de mooie ontmoetingen, de fraaie routes en het idee dat ik een lang gekoesterde droom aan het verwezenlijken was, merkte ik dat ik gedurende de tocht steeds ongelukkiger werd. En na een nogal spannende doortocht in Namen, waar mijn paard op een druk kruispunt zich lostrok, ik viel, weer opstond en langs de Maas doorliep tot Wepion, nam ik het besluit: ik moet stoppen. Dit werkt niet voor mij.

Vastlopen
In ons onderwijs zie ik elke dag mensen vastlopen. Sterker nog, ik zie het onderwijs als geheel op punten vastlopen. Trouwens, ook de zorg en de politie. Beroepsgroepen waar mensen voor gekozen hebben omdat ze met hart en ziel andere mensen willen helpen. Helpen met leren, helpen met zorg, helpen met veiligheid. En ondanks alle het goede dat we kunnen doen, het moois dat we meemaken worden we toch (althans velen van ons) steeds ongelukkiger. Wat is er toch aan de hand?

Camino
Na mijn thuiskomst heb ik vijf dagen rust genomen en ben toen weer vertrokken. Met een vriendin eerst naar Frankrijk en daarna door naar Spanje, alwaar we een groot stuk van de Camino Ingles (de bekendste route naar Santiago de Compostela) hebben gewandeld. Tijdens die tocht hebben zich de meest bijzondere zaken voorgedaan. Iedereen die je tegenkomt is bezig met lopen, met het nu, met het proces. Iedereen is zichzelf, niet degene die je zou willen zijn, of degene die anderen in jou willen zien. Iedereen zweet zich de pleuris bergop in de hitte en iedereen is bereid elkaar verder te helpen. De oude man (78) uit Duitsland die flauwviel werd in de taxi gezet, de Nederlandse supermarktdirecteur regelde overnachtingsplekken, de Roemeense priester werd verliefd, ik vond het heerlijk om mensen te bevragen naar wat geluk voor hen betekent. En op een dag viel bij mij het kwartje. Waarom lukte de tocht met het paard niet zoals ik wilde en was deze wandeltocht zo geweldig en inspirerend… Het enige juiste antwoord was “verbinding”.

Sturen en controleren
In onze maatschappij zijn we heel vaak verkeerd verbonden. Schaalvergroting heeft hier een  aandeel in. Grotere organisaties die voornamelijk sturen op doelen die te maken hebben met geld (opbrengsten) en tijd. Sturen op doelen in de toekomst - liefst nog volgens voorgeschreven regels en documenten want sturen betekent vaak ook: willen controleren - levert stress op bij hen die het werk moeten doen. Dit maakt dat mensen zich eerder verkeerd verbonden voelen. In vertrouwen kunnen werken aan verwachtingen in het nu draagt veel meer bij aan het gevoel “ertoe te doen” en “verbinding met de ander”. De twee belangrijkste onderdelen van het gevoel van geluk.

Tijdens mijn tocht met paard was ik voornamelijk bezig met “straks”. Staat mijn paard goed vanavond? Hoe snel kan ik er zijn? Kan ik nog wat anders vinden als het niet goed blijkt te zijn? Hoeveel kilometer zal ik vandaag afleggen? Als ik minder doe, kom ik dan wel uit met mijn tijd als ik helemaal naar Zuid-Frankrijk wil? Ik kon te weinig genieten van de route, van het onderweg zijn, van de pauzes, van de ontmoetingen, omdat ik in mijn hoofd continu bezig was met doelen die ergens anders lagen dan in het nu. Verkeerd verbonden.

Nu
Tijdens de Camino was dat anders. Ik leerde dat het om “nu” ging. Wat in het verleden ligt is voorbij en op de toekomst heb je maar beperkt invloed. De meeste invloed heb je op nu. Op hoe je nu wilt zijn, hoe je nu wilt leven, wat je nu ervaart, hoe je nu over zaken wilt denken. Leren doe je ook in het nu, en later wordt vanzelf nu. Onderwijs zou ook over “nu” moeten gaan. Niet over eindscores, niet over formulieren en formats en niet over goed of fout.

Lonneke Bindels is trainer/coach in het onderwijs en blogger op Onderwijstechnieken.