Speelruimte voor het kind dankzij de aandachtige aanwezigheid van de leerkracht

1 december 2016

Vier jaar oud is ze, en heel serieus bezig om een kunstwerk te maken. Ze roert haar verf om, bekijkt haar schilderij van een afstandje en zet strepen als ze dat nodig acht. Zo af en toe heeft ze feedback nodig van de juf, en die geeft haar dat precies op de momenten dat het nodig is. Tineke Spruytenburg is als gast in de klas en zij vertelt wat dit doet met haar onderwijshart.

De laatste maanden heb ik het genoegen om beroepshalve een kijkje te mogen nemen in schoolklassen.

Op een frisse maandag loop ik een kleutergroep binnen waar in hoeken gewerkt wordt. Ik vertraag mijn pas, zodat ik me een beeld kan vormen van wie waar wat aan het doen is. Mijn ogen glijden langs de hoeken en blijven steken bij het verfbord, waar een prachtig meisje van amper vier jaar geconcentreerd de verf in de potten omroert. Ik blijf staan en observeer aandachtig haar bewegingen.

Eén voor één roert ze de potten om. Dan kijkt ze op naar haar werk, dat op de verticaal geplaatste 'ezel' hangt. Ze buigt zich weer naar de potten, maakt een keuze, haalt de kwast met roze verf eruit en zet de punt ervan op de rechterkant van de figuur die op het vel staat. Met een stevige streek geeft ze hem een arm. Vervolgens doet ze links hetzelfde en neemt afstand om te beoordelen of het is gelukt. Ze lijkt niets te merken van wat er om haar heen gebeurt. In elk geval reageert ze noch op onze binnenkomst noch op gehuil of geroep van andere kinderen.

Ze neemt een kwast met gele verf, stapt weer op haar werk af en concentreert zich op de plek waar ze iets wil toevoegen. Met twee korte, ferme streken geeft ze de sint een geel kruis op zijn mijter.

Ze zet de kwast in de pot en stapt terug, wrijft een lastige lok uit haar gezicht en kijkt omhoog naar de goedheiligman. Haar hele gezicht licht op en ze maakt een overwinningsdansje zoals voetballers na een goal. Ik verkneukel me, omdat ik getuige mag zijn van de blijdschap en de verwondering van het kind.

Stralend huppelt ze naar de juf, die aan de overkant van het lokaal bezig is kinderen iets uit te leggen. Ze zegt iets en juf volgt haar naar het schilderij. Ze overleggen en juf loopt terug naar haar plaats.

Het meisje pakt weer een kwast met verf en ik ga naast mijn collega zitten. Nu zie ik het meisje en haar werk van de andere kant. Naast de Sint verschijnt een Piet met in zijn hand een zak en op zijn hoed een pluim. Sinterklaas krijgt een wapperende mantel.

Weer loopt ze naar de leerkracht en bekijken ze samen het schilderij. Het meisje voegt na een kort gesprekje een staf toe, bekijkt het werk nog eens van een afstandje en loopt voor de derde keer naar juf. Nu trekt ze onderweg het schortje los en wriemelt haar armen eruit.

Hand in hand gaan ze het eindresultaat bewonderen. Het meisje is voldaan en klaar voor een nieuwe uitdaging. Huppelend gaat ze naar het keuzebord om iets uit te kiezen.

Om mijn lippen ligt een glimlach. Wat een prachtig schouwspel! De ruimte die het kind krijgt om te doen wat ze doet, de aandachtige aanwezigheid van de juf met haar sensitieve respons. Dit is het onderwijs waar mijn hart sneller van gaat slaan!

Tineke Spruytenburg werkt als lerares in het Speciaal Onderwijs, cluster 4 en begeleidt gezinnen, kinderen, jongeren en leerkrachten op het terrein van mindfulness. Meer van Tineke kun je lezen op haar eigen blog, Tien’s zin!