Sorry zeggen: Waarom kinderen hiertoe dwingen? Nee, ik wil het anders

13 december 2016

Door het lezen van een artikel over sorry zeggen is Nicole Wouters aan het denken gezet. Ze heeft er een hekel aan als er een flauwe ‘sorry’ uit de mond van een kind komt. Zo’n sorry waarvan je als ouder of leerkracht zeker weet 'hij meent er niks van'. Wie is zij om te bepalen of een kind zijn excuses aan te bieden?



Wie ben ik om voor een kind te bepalen dat het zijn of haar excuses aan moet bieden? Dan is het van mij en niet van hen. Dit wil ik voortaan anders.

Ik stel mezelf de vraag wat ik dan eigenlijk wil. Wil ik dat kinderen meteen sorry zeggen na een daad die anders uitpakt dan ze wellicht bedoeld hadden? Om er maar vanaf te zijn? Om het probleem zo snel mogelijk op te lossen? Wil ik dan dat ze dat zeggen omdat ik dat wil? Of omdat de ander aan geeft een sorry te willen horen? Of omdat het zo hoort?

Nee, ik wil dat kinderen doorvoelen hoe het voelt als je een ander iets aan hebt gedaan, of het nu wel of niet je bedoeling was. Ik wil dat ze vanuit dat gevoel hun excuses aanbieden om uiteindelijk met dat gevoel te kunnen omgaan.

Ik bedenk dat ik daarom voortaan niet meer ga vragen aan kinderen om sorry te zeggen tegen de ander. Ik ga voortaan uitleggen wat de ander overkomen is, hoe dat voor de ander voelt, want wellicht is de dader zich daar niet eens van bewust. Ik ga in ieder geval het gesprek met de dader aan over wat er is gebeurd, of het zijn bedoeling was, hoe het nu voor hem voelt en hoe hij dit op zou willen lossen.

Een paar weken na mijn besluit speelt onze zoon op vakantie samen met een vakantievriendje in het zwembad. Er gebeurt een ongeluk waar mijn zoon duidelijk de oorzaak van is. Het vriendje is verdrietig en gaat huilend naar zijn moeder. Mijn zoon speelt rustig verder. Een mooi moment om mijn nieuwe inzicht uit te proberen.

Ondertussen zie ik de moeder naar me kijken. Ik vul in dat ze vast vindt dat we sorry moeten komen zeggen. Het geeft me een ongemakkelijk gevoel. Ik roep mijn zoon bij me en vertel hem wat ik zojuist heb zien gebeuren en dat zijn vriendje nu verdrietig is. Hij haalt zijn schouders op en speelt weer verder. De moeder kijkt nog steeds en ik voel me nog steeds ongemakkelijk en misschien nog wel meer dan voordat ik met hem sprak.

Maar ik bedenk me ook dat ik me niet moet laten leiden door wat deze moeder mogelijk van ons wil. Ik moet hem de tijd geven zijn geweten het werk te laten doen. Ik wil hem leren om spijt te voelen en vanuit dat gevoel te gaan handelen. Dat doe ik niet door alles voor te kauwen of voor hem te besluiten dat we samen sorry gaan zeggen. We hebben het vaak genoeg samen gedaan en hij weet echt wel dat je sorry kunt zeggen als je een ander pijn hebt gedaan, ook als dat niet je bedoeling was. En hoe spannend is het om sorry tegen een vriendje te gaan zeggen waar zijn moeder bij is!

Een paar minuten later is zijn vriendje getroost door zijn moeder en gaat hij voorzichtig het zwembad weer in. Hij gaat spelen met zijn broertje. Ik zie mijn zoon wat ongemakkelijk langs de kant hangen. Dan komt zijn vriendje toevallig bij hem in de buurt en hoor ik mijn zoon zeggen: 'Sorry dat ik je pijn had gedaan'. Ik geef hem een knipoog en kan me weer ontspannen in mijn ligstoel. Wat vind ik het soms nog moeilijk om anders te handelen dan (ik denk) dat de buitenwereld van mij verwacht. Maar ik voel me gesterkt door het feit dat de sorry nu echt van hemzelf was en niet van mij.

Nicole Wouters is leraar op basisschool Klinkers in Tilburg.