Schoolreportage OBS Atlantis: 'Via zeven parels van Covey kan ik relatie met leerlingen opbouwen'
9 november 2012
‘Ons onderwijs wordt gestuurd door de vragen en behoeften van de leerlingen’, zo valt in de schoolgids van OBS Atlantis te lezen. De zeven eigenschappen van effectief leiderschap (Stephen R. Covey 2010) vormen in Amersfoort een theoretische grondslag. Rikie van Blijswijk ging op bezoek, keek en luisterde. 'Via werkvormen van Covey kan ik relaties met leerlingen opbouwen’.
Op NIVOZ-platform hetkind vind je meer schoolportretten en video's. Klik hier
Kinderen leren zich op Atlantis denkgewoonten eigen te maken waarmee zij zich ontwikkelen en ontplooien tot evenwichtige en sociale personen en waardoor ze leiderschap op zich kunnen nemen . De 7 gewoonten worden op obs Atlantis ‘de 7 parels’ genoemd:
Gewoonte 1: wees-proactief; de gewoonte van keuzevrijheid.
Neem verantwoordelijkheid voor je eigen leven: ’ ik denk, ik kies, ik doe en ik kijk terug’
Gewoonte 2: met het eind in gedachten, de gewoonte van visie.
Begin met het eind in gedachten: ‘ik zie het in mijn hoofd en ga er voor’.
Gewoonte 3: doe belangrijke dingen eerst; de gewoonte van integriteit en uitvoering
Stel prioriteiten en doe de belangrijke zaken eerst: ‘Ik houd mij aan mijn voornemens’.
Gewoonte 4: denk win-win: de gewoonte van wederzijds voordeel
Heb een iedereen-kan-winnen houding: ‘Ik wil het beste voor jou en mij’.
Gewoonte 5: eerst begrijpen, dan begrepen worden; de gewoonte van wederzijds begrip
Luister oprecht naar anderen: ‘Ik én jij komen verder als we van elkaar weten wat we belangrijk vinden’.
Gewoonte 6: creëer synergie; de gewoonte van creatieve samenwerking
Werk samen om mee te bereiken: ‘Omdat we verschillend zijn, kunnen we samen dingen die we apart niet kunnen’.
Gewoonte 7: houd de zaag scherp; de gewoonte van vernieuwing
Vernieuw jezelf regelmatig: ‘Als ik goed voor mezelf zorg, ben ik tot veel in staat’.
Sean Covey maakte de tijdloze principes van zijn vader toegankelijk voor jongeren en past ze toe op de keuzes en beslissingen die zij moeten maken. ‘Deze zeven gewoonten sluiten aan bij wat op dit moment genoemd wordt als belangrijke levensvaardigheden van de 21e eeuw’, zegt Wybe Douma, medewerker van de Franklin Covey Onderwijsgroep Nederland. ’ Met de 7 gewoonten leren kinderen zichzelf te reguleren op school , zien ze leren als een proces waarop ze zelf invloed hebben en dat is voor het zelfbeeld van kinderen als voor hun schoolprestaties belangrijk. In groep 1 t/m 8 wordt expliciet aandacht besteed aan het als kind zelf verantwoordelijkheid nemen, doel bepalen en prioriteiten stellen. Kinderen ontwikkelen deze vaardigheden zo stapsgewijs steeds op een hoger niveau’.
In groep 1-2 van Monique luisteren 21 kleuters naar een verhaal uit ‘De 7 eigenschappen van Happy Kids’, van Sean Covey . Door de verhalen uit dit boek maken de kinderen kennis met de zeven denkgewoonten. Tijdens het schooljaar staan de verschillende gewoonten enkele weken centraal binnen de leiderschapsweken. Elk schooljaar wordt er gestart met een leiderschapsweek, waarin alle groepen hun missie-statuut vast stellen: het is de basis om de zeven gewoonten goed neer te zetten.
Monique is 22 jaar leraar en werkt sinds 2010 op Atlantis. Ze vindt het een uitdaging en een eer om het gedachtengoed van Covey door te geven. ‘Het is fantastisch om te zien hoe de kinderen op vierjarige leeftijd aan het werk gaan met de denkgewoonten en vervolgens te ervaren wat ze in groep 8 daarmee kunnen doen en welk niveau ze daarin bereiken’.
Samen met de kinderen wordt het eerste verhaal ‘teruggehaald’: Ed vond een kapotte radio en wilde die repareren. Hij maakte eerst een plannetje in zijn hoofd . Het allerbelangrijkste dat kinderen uit dit verhaal leren is denkgewoonte 1: ‘Ik kan kiezen’. Dat wordt getoond met een gebaar: de armen naar voren en terug met de duim omhoog.
Monique vraagt aan de kinderen in de groep of zij in de klas ook al iets hebben gekozen: ‘Ja’, wordt er gezegd ‘ met het planbord en met de kaartjes. In je hoofd kun je bedenken wat je wil kiezen’. Dat laatste wordt snel aangevuld met de opmerking ‘Eigenlijk kun je beter twee dingen van tevoren bedenken, want als jouw keuze al vol is, moet je iets anders bedenken. Dat hoort al bij gewoonte 2, waarin je leert dat het goed is om een plannetje vooraf te maken’.
Het verhaal van vandaag vertelt over Goof, die een insecten trommel van 4 euro ziet. Die wil hij graag hebben en hij schrijft een plan om geld te verdienen. Terwijl hij daarmee bezig is komt Stuiter langs, die ook geld wil verdienen. Ze verkopen limonade en na een paar uur hebben ze beide 10 euro.
Stuiter gaat snel snoep en een waterpistool kopen en dan is zijn geld op. Goof bekijkt thuis eerst zijn lijstje, stopt geld in zijn spaarpot en gaat dan de trommel kopen. Op weg naar de bioscoop ontmoeten Goof en Stuiter elkaar weer. Stuiter is verdrietig, want zijn geld is op.
‘ Het is beter om eerst een plan te maken’, zegt Goof. Stuiter is het met hem eens.
In het gesprek met de kinderen na afloop van het verhaal wijst Monique de kinderen op gewoonte 2 : Maak een plan ofwel Begin met het eind in jouw gedachten. ‘Wie morgen verder gaat met zijn knutselwerkje maakt eerst een plannetje. Dan bedenk je: Wat heb ik nodig?, Wat moet ik pakken? en Wat pak ik eerst en wat daarna? Soms kun je van tevoren vijf dingen bedenken en soms minder of meer’, vertelt de leraar.
Carla Luycx startte OBS Atlantis op basis van de zeven eigenschappen van Stephen Covey. Nu (dd. augustus 2012) zijn er ruim 400 kinderen. Tijdens de schoolleiders opleiding maakte ze kennis met de Habits van Covey. ‘Daardoor kreeg ik een paradigmashift, een bewustzijn dat je inzicht geeft om dingen anders te zien en je anders te gedragen. Situaties gaan daarmee vóór je in plaats van tegen je gaan werken’.
Zelf verloor ze haar vader al op jonge leeftijd, was daardoor al vroeg volwassen met veel zorg en verantwoordelijkheid. ‘Als ik de denkgewoonten als kind had geleerd , zou mijn leven en mijn relaties met anderen gemakkelijker zijn verlopen. Dat is mijn drijfveer geweest om de 7 gewoonten in het schoolconcept van deze school centraal te stellen’.
‘Onderwijs werkt verslavend’, vertelt Carla enthousiast, ‘ik vind het mooi om te zoeken naar wat past bij een kind om gelukkig te worden. Samen kun je dan echt trots zijn, als iets lukt’.
Burgerschap is hier verweven met de denkgewoonten. Elke groep maakt zijn eigen missiestatuut en presenteert dit aan de andere groepen. Zo leren kinderen van elkaar en accepteren ze dat er verschillen zijn tussen de groepen die je kunt waarderen’.
Voor Carla raken de uitgangspunten van Covey het actuele onderwijs en vele facetten van de maatschappij.’ Die uitgangspunten zijn immers waardengedreven en ik zie de openbare school als een verbinding tussen alle levensbeschouwingen, die inspirerend is voor alle kinderen en waar universele principes gedeeld worden’.
Met name noemt Luycx dat elk mens mag zijn wie hij is en zich daarin erkend voelt; dat iedereen zich verder mag ontwikkelen en dat iedereen leert dat elkaar te gunnen. Kinderen, leraren en ouders werken op deze school gezamenlijk aan het bewustzijn van deze universele principes.
'Wij creëren synergie door het waarderen van verschillen en het vasthouden aan kwaliteit.' Missiestatuut van leraren Atlantis
In het intakegesprek wordt aan iedere ouder de zeven principes van Covey uitgelegd en uitgenodigd er deel te nemen aan een training, waarin wordt besproken wat ze kunnen doen om zelf verantwoordelijkheid te nemen in hun opvoeding, door te blijven praten met elkaar en hun rol te nemen als volwassene in de opvoeding.
‘Iedere leraar krijgt ook een training in de uitgangspunten en in elke vergadering staat één of meer gewoonten centraal’. Voor leraren én leerlingen staat persoonlijk leiderschap voorop. In groep 8 verwoorden de kinderen dat zo:
- Zelf keuzes kunnen maken (keuzevrijheid), beslissingen nemen en bewustwording van de gevolgen van je keuze
- Inzicht in je eigen talenten
- Ontwikkelen van een verantwoordelijkheidsgevoel
- Verantwoordelijkheid nemen (b.v. in de leerlingenraad)
- Initiatief nemen
- Elkaar willen helpen
- Laten weten wat je wil
- Een plan kunnen bedenken en uitvoeren
- Bewust worden van je eigen kwaliteiten en deze toepassen
- Een open houding hebben
- Doorzetten
- Fouten durven maken
Bron: Wybe Douma
De enthousiaste en energieke Wendy weet al op de derde dag van het nieuwe schooljaar dat haar leerlingen met haar weglopen. Op briefjes schrijven ze haar o.a. ‘U kunt heel goed uitleggen’, ‘Je bent goed en grappig’ en ‘Je geeft les met humor’. Vandaag heeft Wendy voor haar leerlingen van groep 8 een mix gemaakt van coöperatief leren: het rondpraatje, mix en ruil en de 7 gewoonten. De kinderen gaan met elkaar in gesprek over de eigenschappen van een goede vriend, en daarna van een goed teamlid. Wendy: ‘De zeven gewoonten van Covey en de coöperatieve werkvormen, geven mij de mogelijkheid om relaties met leerlingen op te bouwen’.
Tijdens het rondpraatje vertellen de kinderen elkaar over de gekozen eigenschappen. Als Wendy een foto van een groepje heeft gemaakt zegt ze: ‘Ik weet waarom coöperatief leren goed gaat…iedereen wordt er zo blij van’. Vervolgens vraagt ze aan haar leerlingen: ‘Wat doet dit met jou om zulke persoonlijke zaken te delen met elkaar’? De kinderen geven aan dat je rekening kunt houden met elkaar als je elkaar beter kent en dat je weet dat iedereen belangrijk is. ‘Dat sluit aan op denkgewoonte 5: Je moet eerst iemand begrijpen’.
‘Wat is er eigenlijk zo fijn aan die denkgewoonten’?, vraagt Wendy aan de groep . Luuk vertelt dat ze hem helpen de dingen systematisch te doen door er van tevoren over na te denken. Voor Inez helpen ze haar bij haar ontwikkeling: ‘win-win = ook begrijpen’. Jasmine zegt dat het haar zeven parels zijn om haar doelen te bereiken..
Waarom doet Wendy wat ze doet? ‘ Het werkt! Ik wil het maximale uit de kinderen halen. Met behulp van de denkgewoonten ontdekken de kinderen hun eigen kracht en talenten. Als leraar kan ik helemaal mijzelf zijn door ze zelf ook toe te passen. Ik geloof erin: dit is mijn passie’!
www.obsatlantis.nl
Zie ook de FranklinCovey Onderwijsgroep Nederlandt: www.franklincovey.nl
Verdiepende artikelen
Reacties