Scholen waar pedagogische waarden in de genen zitten. Maar waar ook het gevaar op de loer ligt…

3 november 2016

Onderwijsbestuurder Adrie Groot bezoekt vier scholen in de Verenigde Staten waar pedagogische waarden ‘common sense’ zijn.  Vandaag wordt hij met de groep studiereizigers onder meer welkom geheten door drie ouders die bewust kiezen voor onderwijs op de Central Park East One Elementary in New York. ‘De leerkrachten kennen de kinderen en de gezinnen heel goed. De reguliere public schools zijn veel te competitief.’ Zij willen een school waar hun kind competative is naar zichzelf. Zij zien bij hun kinderen de ‘love of learning’. Op deze school is veel respect en dialoog. Een eerste verslag.

Met vuur in haar ogen en enthousiaste bewegingen vertelt Yvonne (67 jaar en ‘still going strong’) hoe zij uitgaat van een ‘commitment to learning’. Op de vraag wat voor haar de essentie is van het onderwijs geeft ze aan dat het gaat om de relatie. Het boek, de methode houd je af van het opbouwen van een relatie met het kind. Het resultaat van een opdracht is niet zo relevant, maar het gaat om de gedachte, het denken van het kind wat er aan ten grondslag ligt. Ook het opbouwen van een intensieve relatie met collega’s en ouders is zeer belangrijk.

Vandaag bezoeken we Central Park East One Elementary in New York. Over deze school, waar pedagogische waarden in alle genen zitten, is een onderzoeksrapport ‘Makers of Meaning in a learning centered school’ geschreven.

Bij het bezoek op deze school heb ik gereflecteerd op het Common Principles van de Essential Schools; Commitment to the entire school.

Bij aanvang van het bezoek worden wij welkom geheten door Dwayne, Cindy en Deborah: drie ouders, al langer verbonden aan deze school, en met een heel verschillende achtergrond. De ouders hebben bewust gekozen voor deze school, ‘omdat leerlingen betrokken zijn, leerkrachten actief en er veel vreugde is op de school.’ Zij zien de school als ‘çommunity of learning’ en geven diverse voorbeelden hoe zij als ouder ook geleerd hebben om te gaan met hun kinderen binnen het gezin.

De leerkrachten kennen de kinderen en de gezinnen heel goed. Zij wilden niet naar een reguliere public school, die zijn veel te competitief. Zij willen een school waar hun kind competatief is naar zichzelf. Zij zien bij hun kinderen de ‘love of learning’. Rebecca vult aan dat op deze school ‘children enable to be’. Naar andere kinderen, maar ook naar volwassenen. Er is gelijkwaardigheid als mens. Ze moest er wel even aan wennen dat kinderen ook de leerkrachten aanspreken met hun voornaam, maar heeft ervaren dat dit geen enkel probleem is en het gevoel van gelijkwaardigheid als mens versterkt. Op deze school is veel respect en dialoog.

In kleine groepjes bezoeken we vervolgens de groepen en gaan in gesprek met leerkrachten. Ook hier is opvallend dat er redelijk kleine groepen zijn van ongeveer 20 leerlingen en meerdere volwassenen in de groep. Naast de leerkracht ook onderwijsassistenten en specifieke SEN-begeleiders. Ook deze school draagt inclusief onderwijs uit.

In het nagesprek maken we duidelijk dat we enorme verschillen hebben gezien in de kwaliteit van de leerkrachten. De ouders die ons de hele dag begeleiden gaven aan dat het afgelopen jaar acht nieuwe leerkrachten zijn benoemd. Zij zijn niet specifiek opgeleid voor dit soort onderwijs en ook nu ontbreekt nog specifieke scholing en ondersteuning. Daarbij komt dat de centrale organisatie een andere directeur op deze school heeft geplaatst en deze directeur kent de specifieke elementen van de school niet, noch heeft zich daarin verdiept. Ze voelt er zich ook niet comfortabel bij.

Het gevolg is dat het fantastische onderwijsconcept onder druk staat. En dat hebben we al geconstateerd in de klas. Naast pedagogisch heel sterke leerkrachten zagen we ook leerkrachten die terugvallen op oude gewoonten. Het ‘inclusief zijn’ van het onderwijs, met zichtbare gedragsproblematiek bij kinderen, maakt het er ook niet gemakkelijker op.

Vanuit het principe ‘commitment to the entire school’ wordt er van uit gegaan dat het team gezamenlijk verantwoordelijk is voor het functioneren van de gehele school. Natuurlijk zullen specifieke taken worden toebedeeld aan individuele personen, maar altijd wordt gewerkt vanuit de pedagogische visie van de school.

Wayne, Cindy en Deborah geven met hart en ziel en vele voorbeelden aan hoe prachtig dit onderwijs voor kinderen is geweest en nog steeds is. Het is aan schoolbestuurders om te zorgen dat randvoorwaarden dusdanig worden ingevuld dat deze ontwikkelingen duurzaam kunnen zijn.

Adrie Groot is op studiereis naar de Essential Schools, met 20 andere onderwijsbetrokkenen, leraren en schoolleiders. het is een jaarlijks initiatief van Rikie van Blijswijk van De Leerschool.