Post-Summit-story: ‘Evaluatie dient om onderwijs te verbeteren, niet om docenten of leerlingen af te rekenen'

5 april 2013

Jelmer Evers heeft de tijd genomen om betekenis te geven aan de International Summit on the Teaching Profession (13 en 14 maart in Amsterdam).  ‘Het wordt tijd dat we rigoureuze stappen durven te zetten die onze leerlingen en het onderwijs echt ten goede komen.' De top bood mooie inzichten hoe we dat zouden kunnen doen. stelt hij vast. En als leraar voelt hij de verantwoordelijkheid. Maar het vertrouwen in de politiek - een onmisbare partij - is nagenoeg verdwenen.  Of zouden ze toch nog hebben geluisterd? Zijn blog. Evaluatie dient om onderwijs te verbeteren, niet om docenten of leerlingen af te rekenen'.



Op 13 en 14 maart vond de International Summit on the Teaching Profession plaats. Als docent mocht ik de top bijwonen. Het was voor het eerst dat docenten aanwezig mochten zijn op een dergelijke top, waarvoor alle complimenten naar de onderwijsbewindslieden. Er werden hele zinnige dingen over onderwijs gezegd. Maar luisterden minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker eigenlijk wel?

Summit

Inhoudelijk gezien was het een inspirerende bijeenkomst. Veel landen deelden hun good practice, en er werd een stevige discussie gevoerd. Het thema van de top was de kwaliteit van de docent, hoe die kwaliteit te meten en hoe docenten zich kunnen verbeteren. Er zijn grofweg twee richtingen te onderscheiden in internationaal onderwijsbeleid.

Meer top-down; toetsen, meten en afrekenen tegenover meer vertrouwen, verantwoordelijkheid en verbetering van docenten. Er is zoveel niet te meten in het onderwijs, zo is de redenering, dan kun je beter gewoon de allerbeste docenten voor de klas hebben en daar op inzetten. Evaluatie dient dan ook om het onderwijs te verbeteren, niet om docenten af te rekenen.

Aansprekende voorbeelden als Finland, Ontario,  Estland en Nieuw Zeeland zijn de laatste richting ingeslagen. Zo sprak de Estse vertegenwoordiger gepassioneerd over ‘liberating the profession’ en van de Finnen is inmiddels wel bekend dat ze daadwerkelijk de docent centraal stellen en in staat stellen om goed onderwijs te geven.  Dat zijn ook de landen waar docenten blijven lesgeven en waar de studenten van de lerarenopleidingen niet binnen vijf jaar afhaken.

Teleurstellend

Nee, dan ons land en onze bewindslieden. Natuurlijk werden in de geest van de top alle juiste woorden gezegd: samenwerken, vertrouwen, eigenaarschap en ruimte. In het beleid zie je dat helaas niet terug, integendeel. Het regeerakkoord stemde al niet vrolijk, maar juist rond deze top blijkt maar weer dat vertrouwen voor onze bestuurders een lege huls is. Een woord om het voetvolk tevreden te houden. In een interview richtte minister Bussemaker weer haar pijlen op de gesloten lerarencultuur.  Die gesloten cultuur is er voor verantwoordelijk dat een kwart van alle leraren in opleiding en beginnende docenten vroegtijdig afhaken.  Op die stelling is op zijn zachtst gezegd wel wat op aan te merken.

En dan staatssecretaris Dekker. Op de top probeerde hij tevergeefs al de volgens hem “hete aardappel”, leerlingresultaten koppelen aan docentevaluaties, in te brengen als beleidsinstrument. Hij kreeg geen gehoor op de top. Sterker, hij werd terechtgewezen dat dit een doodlopende weg was. En naar aanleiding van de openbaarmaking van de CITO scores presenteerde hij een kamerbrief met bijlage waarin opbrengstgericht werken, gestandaardiseerde toetsen en toegevoegde waarde, toverwoorden uit controle-land VS, de boventoon voerden. Toetsen die steeds meer de inhoud van ons onderwijs bepalen en een afrekencultuur in de hand werken.

Met name deze gang van zaken schijnt een licht op de werkwijze van de staatssecretaris en ons ministerie. De deelnemers van de top zaten nog maar net in het vliegtuig of er werd al weer beleid uitgerold dat precies tegen de uitkomsten van de top inging. Dat beleid lag natuurlijk gewoon klaar en de top was alleen maar voor de bühne. Ik weet dat het zo werkt. Maar toch verwacht je stiekem dat misschien juist deze keer onze bewindslieden een onderzoekende houding hebben en oprecht luisteren naar wat  andere landen doen en wat al die top-docenten te zeggen hebben.  Niet voor niets was er een enorme teleurstelling voelbaar onder de aanwezige Nederlandse docenten. Waar Sander Dekker regelmatig schermt met leraren die hem steunen (wie zijn dat eigenlijk?) voelden wij ons excuusleraren.

Lees verder op het eigen blog van Jelmer Evers, leraar op UniC in Utrecht.

Lees ook:

• Rene Kneyber – Leraren leren van de Summit


• Hannes Minkema – Over de beleidsvoornemens van Jet Bussemaker en Sander Dekker, onze bewindslieden van onderwijs


• Dick van der Wateren – Bussemaker en de status van het leraarsvak